‘We kunnen ook naar de nieuwe Batmanfilm gaan, The Dark Knight Rises. Schijnt wel de moeite te zijn. Heb je The Dark Knight gezien, de vorige?’

‘Nee, ik denk dat ik al een jaar of vijftien Batmanfilms niet meer bijhoud,’ zegt hij.

‘Dat is die film die vooral zo legendarisch is vanwege de vertolking van The Joker door door Heath Ledger,’ zeg ik. ‘Er is haast een mythe ontstaan rondom die rol. Ledger zou zich zo hebben ingeleefd dat zijn slaapproblemen ervan verergerden. Nog voordat de film uitkwam stierf hij aan een overdosis slaappillen.’

Het is even stil aan de andere kant van lijn. Dan zegt hij: ‘Laurens, ik weet niet of je dit al gehoord hebt, maar tijdens je vakantie is er bij de première van die nieuwe Batman een aanslag geweest in Amerika. Iemand heeft op de bioscoopbezoekers in staan schieten tijdens de film.’

Na het telefoongesprek lees ik op internet de verslagen van de gebeurtenis. Twaalf doden, 58 gewonden, de grootste Amerikaanse mass shooting ooit. Dat ik op mijn vakantieadres, zonder internet of krant, niets van de aanslag gehoord heb, is niet zo verwonderlijk. Vreemder is dat de aanslag op internet verborgen ligt achter muren van recensies en bioscoopagenda’s. Pas op pagina drie van mijn zoeklijst op google, helemaal onderaan, is een YouTubefilmpje van ABC World News te vinden. The Dark Knight Rises is, zo lees ik, een van de best bezochte films van dit jaar. Warner Bros. is er uitstekend in geslaagd om te voorkomen dat de film een smet zou gaan aankleven.

Mijn vrees dat het zeker niet toevallig is dat schutter James Holmes toesloeg tijdens een Batmanfilm lijkt terecht: volgens Amerikaanse nieuwsmedia vergeleek Holmes zichzelf tegenover de politie met The Joker. Geweld zonder reden, just for the hell of it. The Joker is in de vertolking van Heath Ledger immers geen irreëel wezen maar een terrorist, of beter gezegd een anarchist, die kijkt hoe ver hij kan gaan in het ontregelen van de wereld.

Als ik de dag erna begin aan het herlezen van Van den vos Reynaerde, komt het boek nog harder aan dan bij de eerste lezing. Wie is Reynaert anders dan een middeleeuwse Joker? Het knappe van deze tekst is dat je als lezer meeleeft met een schurk, dat je zijn moorden en verkrachtingen accepteert en goedkeurend beziet hoe hij het regime van koning Nobel ontmaskert als verrot. In Van den vos Reynaerde is het lang zoeken naar een moraal en de beweegredenen van Reynaert blijven duister. Hij doodt omdat hij er plezier in heeft. Toch is hem geen liefde vreemd: de woorden die hij tegen zijn vrouw Hermeline wisselt over zijn kinderen zijn ontroerend. ‘Voer alle dandre bevelic u / Minen zone Reynaerdine. / Hem staen wel de gaerdeline / In zine muulkine over al. / Ic hope, dat hi mi slachten sal.’ (‘Vooral draag ik aan uw zorg op / Mijn zoon Reynaerdine. / Hem staan de snorhaartjes / Zo mooi op het snuitje. / Ik hoop, dat hij op me lijken zal.’) In de rapversie van Charlie May uit 2008 staat: ‘Ik hou ontzettend veel van ons Rosseel en Reinaerdine. / Ik zie al voor ze hoe ze iemands ogen bepissen. / Ze worden net als ik of ik moet me vergissen.’

We gaan die avond niet naar The Dark Knight Rises, maar naar de Franse film Holy Motors. Geen film over een pathologische ontmaskeraar, maar over een dwangmatige maskeraar die zich voor zijn beroep in de meest uitzinnige rollen uitleeft, zelfs als er geen publiek aanwezig is bij wat hij doet.