23 januari 2018 overleed op niet minder dan 103-jarige leeftijd de dichter Nicanor Parra, Chileens dichter. Hij is vertaald in het Nederlands door de dichter K. Michel.

Nicanor Parra (Chili, 1914) is vooral bekend als de dichter van de bundel ‘Poemas y antipoemas’ die toen hij in 1954 verscheen, insloeg als een bom. Een tegendraads boek vol wrange humor, ongewoon kale regels en een heel eigen toon. Poëzie waarin de toen geldende regels en stijlmiddelen werden gebruskeerd; anti-poëzie. Het geluid van Parra stond haaks op de brede retorische golven die Neruda toentertijd veroorzaakte. Neruda kon het werk van Parra overigens wel waarderen en liet zich zelfs door Parra inspireren om een van zijn betere boeken te schrijven (Extravagario, 1958).

Na die verpletterende bundel volgden er nog vele die geen van allen het niveau van de ‘Poemas y antipoems’ haalden, maar de waardering werd er niet minder door.

Op 1 december 2011 werd bekend gemaakt dat de Cervantesprijs dit jaar gaat naar het werk van de Chileense dichter Nicanor Parra. Die prijs is voor de spaanstalige literatuur wat de Nobelprijs is voor de wereldliteratuur. Wat Parra betreft komt hij geen moment te vroeg want de goede man was inmiddels 97 jaar oud.

In Nederland heeft Parra’s werk niet veel aandacht gekregen. Bertus van Dijk vertaalde in 1972 een kleine bloemlezing en Parra heeft een keer voorgelezen op Poetry International in Rotterdam.

In de Encyclopedie voor de Wereldliteratuur staat: ‘De invloed van Parra op de jonge generaties Chileense en Spaans-Amerikaanse dichters is (bevorderd door de overmatige belangstelling van de critici) beduidend, en vaak zonder meer schadelijk.’

Ik weet het niet zeker maar ik vermoed dat Parra dit geamuseerd zou hebben gelezen. Ach, welke dichter zou bij een dergelijk oordeel zijn borst niet voelen zwellen van trots.

(K.M.)

 

 

De pelgrim

 

Opgelet, dames en heren, uw aandacht alstublieft:

Draai uw hoofd even naar deze zijde van de republiek,

Vergeet voor een nacht uw persoonlijke beslommeringen,

Het plezier en het verdriet kunnen wachten bij de deur:

Een stem is hoorbaar van deze zijde van de republiek.

 

Opgelet, dames en heren, uw aandacht alstublieft.

Een ziel die jarenlang als in een fles heeft vastgezeten

in een soort sexuele en intellectuele spelonk

Zich moeizaam voedend door de neus

Wenst door U gehoord  te worden.

 

Ik wens geïnformeerd te worden over een aantal zaken,

Een beetje licht heb ik nodig, de tuin ziet zwart van de vliegen,

Ik bevind mij in een rampzalige mentale toestand

Ik redeneer op mijn manier:

Terwijl ik dit zeg zie ik een fiets die leunt tegen een muur,

Zie ik een brug

En een auto die verdwijnt tussen de gebouwen.

 

U kamt uw haar, zonder twijfel, U wandelt door de tuinen,

Onder uw huid heeft U een andere huid,

U bezit een zevende zintuig

Dat U toestaat om als vanzelf te komen en te gaan.

Maar ik ben een kind dat om zijn moeder roept vanachter de rotsen,

Een pelgrim die de stenen op laat springen tot aan zijn neus,

Een boom die schreeuwend vraagt te worden bedekt met bladeren.

 

 

Piano solo

 

Omdat het leven slechts een gebeurtenis is op afstand,

Een beetje schuim dat glinstert binnenin een glas;

Omdat de bomen slechts meubels zijn die wankelen:

Niets anders dan stoelen en tafels in voortdurende beweging;

Omdat wijzelf niets meer zijn dan wezens

(zoals god zelf niets anders is dan god)

Omdat wij niet spreken om gehoord te worden

Maar om de anderen te laten praten

En de echo voorafgaat aan de stemmen die hem voortbrengen;

Omdat ons niet eens de troost vergund is van een chaos

In de tuin die geeuwt en zich vult met lucht,

Een puzzel die we moeten oplossen voor we sterven

Om daarna rustig te kunnen herrijzen

Als we overmatig hebben genoten van de vrouwen;

Omdat ook in de hel een hemel bestaat,

Sta daarom toe dat ook ik een aantal dingen doe:

 

Ik wil een geluid maken met mijn voeten

En ik wil dat mijn ziel zijn lichaam ontmoet.

 

 

Niemand

 

Ik kan niet slapen

Iemand beweegt de gordijnen.

Ik stap uit bed

Er is niemand.

Waarschijnlijk de stralen van de maan.

 

Morgen moet ik vroeg op

En ik kan maar niet in slaap komen:

Het lijkt wel of iemand op de deur klopt.

 

Ik stap weer uit bed

En gooi de deur wijd open:

De lucht slaat in mijn gezicht

Maar de straat is volkomen leeg.

 

Je ziet alleen de rijen populieren

Die

bewegen

op het

ritme

van de

wind.

Ja nu moet ik echt gaan slapen.

Ik drink het laatste restje wijn

Dat nog schittert in het glas

Trek de lakens recht

En werp een laatste blik op de klok

Maar juist als ik mijn ogen sluit

Hoor ik het snikken van een vrouw

Die voor een vergrijp in de liefde is verlaten.

 

Deze keer sta ik niet op

Ik ben te uitgeput door zoveel verdriet.

 

Nu stoppen alle geluiden

Je hoort alleen nog de golven van de zee

Als waren het de voetstappen van iemand

Die naar ons vervallen huisje loopt

En

nooit

ophoudt

te

naderen.

 

 

De direkte trein

(tussen Santiago en Puerto Montt)

 

de lokomotief van de direkte trein

bevindt zich op de plaats van bestemming (Puerto Montt)

en de achterste wagon

op de plaats van vertrek (Santiago)

 

het grote voordeel dat dit type trein biedt

bestaat er in dat de reiziger in Puerto Montt aankomt

op het moment dat hij in de achterste wagon te Santiago stapt

 

het enige wat hij hoeft te doen

is zich vervolgens met zijn koffers

door de trein te verplaatsen

tot aan de voorste wagon

 

heeft hij deze handeling uitgevoerd

dan kan de reiziger overgaan tot het verlaten van de trein

die is stil blijven staan

gedurende het hele trajekt

 

kanttekening: de direkte trein kan alleen voor de heenreis

worden gebruikt; voor de terugreis is een omgekeerde trein nodig