Vorig jaar las ik Singulariteten, het tweede boek van de Koerdische Balsam Karam die sinds haar zevende in Zweden woont en in het Zweeds schrijft. Het bleek een wonderlijk, prachtig boek te zijn.
Het bestaat uit drie zeer verschillende delen. Het eerste begint met een vrouw die haar vermiste dochter zoekt en haar andere kinderen en eigen moeder steeds meer aan hun lot overlaat in een kapotgeschoten steeg aan de rand van een stad waar het toerisme opkrabbelt na jaren oorlog. De vermiste werkte op de toeristische corniche, een hoog gelegen boulevard langs een rotskust. In het tweede deel weigert een hoogzwangere vrouw haar gestorven baby te baren. In een ziekenhuis in een welvarend land denkt ze terug aan haar trip naar de stad met de corniche. In het derde deel belandt een meisje met haar familie als asielzoekster in Zweden waar ze verder opgroeit. Wat deze drie vrouwen met elkaar te maken hebben, wordt gaandeweg duidelijker. Elk deel heeft een totaal andere, maar steeds even indringende stijl.
Mijn vertaalvingers begonnen bij lezing direct te jeuken. Na een enkele uitgeverij getipt te hebben besloot ik eerst maar drie fragmenten te vertalen zodat men zichzelf kon overtuigen van de ongekende kwaliteiten van dit boek. Uitgeverij Kievenaar deed dat zeer voortvarend en dus verschijnt 4 oktober 2022 bij Kievenaar De singulariteit, dat de recensente van de gezaghebbende Dagens Nyheter tot deze lofzang verleidde:
‘Karam schrijft een proza dat nu eens golvend muzikaal is, dan weer strak en dan weer vederlicht. Het is poëtisch, enigmatisch en sterk vormbewust, maar nooit bombastisch of sentimenteel. Meerdere keren moest ik het boek even wegleggen omdat het te overweldigend was. Is Balsam Karam een van Zwedens meest begaafde, originele, relevante, rijzende schrijverssterren? Volgens mij wel. Ik hoop dat ze nooit ophoudt met schrijven.’
Verlies is wat alle vrouwen in dit boek gemeen hebben, het is het zwarte gat, de singulariteit, waarin alles wordt samengeperst en afstand niet meer bestaat. Het bracht de recensent van Aftonbladet tot deze typering: ‘Het verlies is zo groot dat het verhaal zich niet coherent of chronologisch laat vertellen. Als je De singulariteit leest is het alsof je direct uit een rivier van tranen drinkt. Na twintig bladzijden moet je even ophouden omdat het anders te zout wordt, maar in kleine doses is dit een gruwelijk sterk boek.’
