thema: Extra

Compensatie van God

maart 27, 2018

Mary MacLane

Morgen

  Het is zondag middernacht en ik heb net een Koude Gekookte Aardappel gegeten. Nooit zal ik erin slagen ook maar een tiende van mijn waardering voor een Koude Gekookte Aardappel op papier te zetten. Een Koude Gekookte Aardappel is altijd een onvoorzien voorval en dat is meteen ook de voornaamste charme ervan. Het is fijn om een poëziebundel te ontdekken op een vensterbank. Het is fijn om verrast te worden door een blokje chocolade in een handschoenenkistje. Het is fijn om onverhoeds op een geel appeltje te stuiten. Het is fijn om onverwachts een brief van Jane Gillmore in de bus te krijgen. Het is fijn om een reservevoorraad zijden kousen vanonder een sofakussen op te diepen. En bovenal is het fijn om om middernacht een Koude Gekookte Aardappel aan te treffen op een plank in de voorraadkamer. Ik hou van kaviaar bij de lunch. En … lees meer →

Tijdrekening en Tiresias

maart 16, 2018

András Gerevich

Tijdrekening

 

Ik druppelde chocolademelk in de zee

en keek naar de zoete bruine stipjes

die oplosten in de heldere, zoute rust

van de Adriatische Zee om voor altijd te verdwijnen.

Vandaag ben ik op de dag af even oud,

zei mijn moeder, we hadden net ontbeten,

als mijn moeder op de dag dat ze stierf.

Ik dook van een rots in het water.

Ook ik wist vorig jaar tot op de dag precies,

want ik had het weken eerder uitgerekend,

wanneer ik op de dag af even oud was

als mijn vader toen ik geboren werd.

Het was een saaie, doordeweekse dag, een woensdag,

we zaten ’s morgens in bed koffie te drinken,

je stoppelbaard schuurde toen ik je kuste,

en van binnen schuurde het besef dat niemand

de zandloper nog een keer om zou draaien.

 

Tiresias

 

‘Soms schrik ik wakker uit mijn slaap

en weet ik … lees meer →

Lucebert

maart 5, 2018

Han van der Vegt

Terras wordt uitgegeven door de stichting iwosyg, vernoemd naar het gedicht ‘hoop op iwosyg’ dat Lucebert schreef voor de geboorte van de zoon van Bert Schierbeek. Vanwege onthullingen in de nieuwe biografie van Lucebert werd ons een reactie gevraagd. Die reactie wordt hieronder gegeven door dichter en vertaler Han van der Vegt, niet alleen vast medewerker van Terras maar ook naamgever van de stichting en kenner en liefhebber van het werk van Lucebert (noot van de redactie).

Voor Terras, net als voor iedereen die het werk en de persoon van Lucebert na aan het hart ligt, is het lezen van de brieven die hij in 1943/44 aan Tony Koppijn schreef een ontluisterende ervaring.  Er valt weinig af te dingen op het feit dat Bertus Swaanswijk welbewust naar Duitsland is getrokken om voor de nazi’s te werken, omdat hij een enthousiast aanhanger was geworden van hun ideologie.

Radicalisme zit diep in … lees meer →

Mosaic

maart 24, 2017

Rosan Hollak

Schelvis

september 21, 2016

Monika Rinck

De ziel is geen smidse

september 13, 2016

David Foster Wallace

Ik ben altijd gezegend geweest met een breed gezichtsveld, en tijdens het grootste deel van meneer Johnsons drie weken durende lessen over de grondwet had ik Burgerschapsvorming alleen in lichamelijke zin bijgewoond, mijn eigenlijke aandacht altijd zijwaarts gericht op de velden en straten buiten, die door het gaasraster in het raam verdeeld werden in scherp omlijnde vierkante vakjes welke aardig leken op de rijen panelen waaruit strips, storyboards voor films, de Alfred Hitchcock Mysteries en dergelijke bestaan. Om overduidelijke redenen had deze vurige belangstelling dodelijke gevolgen voor mijn Luistervaardigheid tijdens het tweede uur BSV, niet zozeer omdat mijn aandacht erdoor verslapte, maar omdat ze werd opgeëist door het actief uitdenken van complete chronologische, episodisch gestructureerde fantasieverhalen, waarvan de meeste zich kenmerkten door hun bijzondere uitvoerigheid. Ik bedoel dat alles wat ook maar het kleinste beetje opviel aan het uitzicht – zoals een felgekleurd stuk straatvuil dat van een gaasvakje naar … lees meer →

De nacht van de satelliet

september 9, 2016

T.C. Boyle

Banen hadden we niet, niet in de strikte betekenis van het woord althans – banen waren een mythe, een gerucht – dus bleven we in onze masters hangen, semester na semester, omdat we niets beters te doen hadden. We hadden een studiebeurs, vanzelfsprekend, en bouwden flink aan onze studieschuld. Onze auto, een tweedehandsje van Mallory’s moeder, had nieuwe banden nodig en waarschijnlijk al het andere op de koop toe. We schreven papers, becijferden papers, haalden negens en tienen voor de vakken die we volgden en deelden negens en tienen uit voor de vakken die we gaven. Soms leek het echt of we vooruitgang boekten, maar eigenlijk cijferden we, zoals zovelen, slechts tijd weg.

[…]

Een week gleed voorbij. De hitte hield aan, zelfs toen een reeks onweersbuien kwam aanrollen in een hemel met de kleur van blauwe plekken – de regen zorgde er alleen voor dat de luchtvochtigheid steeg. We … lees meer →

Knoppen en toetsen

juni 27, 2016

K. Michel

Ik droomde dat ik door een veld liep, een heideachtig veld, en op een grote rode knop stuitte. Wat deed die daar, wat moest ik ermee? De knop had een fraai afgeronde rand. Als ik erop zou klimmen en het hele ding met mijn gewicht zou indrukken, welke reeks van gebeurtenissen zou zich dan ontrollen? Ik zag elders in de wereld een raket opstijgen, een watermassa losbarsten of ergens vlakbij een luik opzijschuiven en een tunnel naar Australië opengaan. Nieuwsgierig was ik wel maar ik deed niks. Besluiteloos stond ik daar en luisterde naar de vogels, het piepen van de veldmuizen en de wekkerradio.   Bij de meeste apparaten en machines bevind je je aan de buitenkant, uitzonderingen als auto’s en liften daargelaten. Communiceren met het apparaat gebeurt meestal via de knoppen. Dat gaat zo: je leest en kiest en dan drukt je vinger een knop in. Simple comme bonjour. … lees meer →

Lila

juni 28, 2016

Billy O’Callaghan

Ik heb in de twintig jaar dat ik in Chicago woon vaak aan haar gedacht, zoals we allemaal doen met vrienden die een tijdje allesbepalend zijn in ons leven maar er dan, om wat voor reden dan ook, compleet uit verdwijnen. Maar in al die jaren was het nooit bij me opgekomen dat ze ouder zou zijn geworden. In mijn hoofd was ze in perfecte conditie bewaard gebleven, voor eeuwig zestien en bruisend van leven ondanks alle narigheid die haar was overkomen, ondanks alles toch nog in staat om te dromen, ondanks alles vol vertrouwen dat ze betere tijden zou kennen. Ik was altijd het gezicht voor me blijven zien dat ik ooit tussen mijn handen hield, kuste en uit mijn hoofd had kunnen natekenen als ik ook maar een greintje talent voor tekenen had gehad. De Lila die als een vliegtuig rondjes door mijn kamer danste, bijna stikkend van … lees meer →

Germain in de metro

juni 21, 2016

Vincent Maston

Soms stel ik me voor hoe mijn leven zou zijn zonder de metro. De hel op aarde, ik zou er alleen maar kunnen kijken hoe de wereld om me heen leeft, zonder ooit mee te kunnen doen. Die ritjes zijn waarschijnlijk het enige wat me ervan weerhoudt de Seine in te springen als ik weer eens zo erg stotter dat zelfs mijn eigen zus me niet begrijpt.

Hier, en hier alleen ben ik op mijn plek en zijn jullie de indringers. Ik zie jullie, kijk naar jullie, en ik weet wie jullie zijn. Ik ken jullie namen, beroepen en leeftijden niet, maar ik weet gelijk wie van jullie ik haat. De oude vrouw voor me met haar Chaneltas dicht tegen zich aangedrukt, die met een angstige blik alle passagiers aanstaart die te donker zijn naar haar mening. Het sukkeltje dat een veel te grote koptelefoon heeft voor zijn hoofd, en … lees meer →

Mino Torrès

juni 14, 2016

Marie-Hélène poitras

Dokter Parker blijft maar zeggen dat we ziek zijn. Ik antwoord dat dat komt door de medicijnen die hij ons geeft. De andere gevangenen lachen wat. Ik ben de komiek van het stel en Parker wordt gezien als een ouwe seniel. Een ander voegt eraan toe dat zijn stem een octaaf hoger is geworden door de pillen. Het enige dat ik leer hier is Engels. Ik denk in het Spaans, en soms in het Frans, maar ik moet Engels spreken, ontworteld tot in mijn taal. Soms denk ik aan de meisjes die ik heb verkracht. Als ik de tijd nam om ze te kiezen voldeden ze ongeveer zeven van de tien keer aan dit profiel: dun, mooi, teer, haastig, lang haar tot onder de sluiting van hun beha, of anders samengebonden tot een appeltje op hun hoofd, zodat hun ooghoeken omhoog werden getrokken en hun bleke wangen te zien waren. … lees meer →

Barmhartigheid

juni 7, 2016

Matilde Serao

Als een Napolitaanse volksvrouw kinderloos is, gaat ze niet stilletjes zitten kniezen over haar onvruchtbaarheid, ze volgt geen wonderkuur om ervan te genezen, zoals de jonge bruidjes uit de aristocratie, ze neemt geen hondje, kat of papegaai, zoals de bruidjes uit de burgerij. Ze gaat op een zondagochtend met haar man naar de Annunziata-basiliek, waar vondelingen worden opgevangen, en kiest uit de jongetjes en meisjes, net gespeend of al wat ouder, het kind voor wie ze de meeste sympathie voelt, en als ze zich heeft aangemeld bij de directeur van de liefdadigheidsinstelling, neemt ze het ‘dochtertje van de Madonna’ triomfantelijk mee naar huis. Ze houdt van dit kindje, dat niet het hare is, alsof ze het zelf op de wereld heeft gezet; ze kan het niet verdragen om het te zien lijden, door ziekte of armoede, alsof het om haar eigen vlees en bloed gaat. Van de jeugdige Napolitanen zijn … lees meer →

Ode aan de vertaler (Nawoord)

mei 31, 2016

Erik Lindner

Gerrit Krol schreef dat de dichter aan de frontlinie in het struikgewas zou zitten en daar terwijl de kogels om zijn oren fluiten gecodeerde berichten naar het thuisfront doorseint. Het beeld heeft me altijd bijzonder aangesproken. Terwijl je zo secuur mogelijk noteert, speelt zich vlak voor je op het slagveld de voorstelling af die je nauwlettend in de gaten houdt. Toch beging Krol een grote vergissing. Hij had het over de dichter, maar hij bedoelde de vertaler.

De vertaler is in eerste instantie lezer. Mogelijk is de vertaler een van de weinige echte lezers die een tekst tot in de details wil doorgronden. De vertaler werkt minstens even lang aan de vertaling als wij aan onze teksten en gedichten, alleen zeggen wij op een gegeven moment basta, het ding is af. Een wreed genoegen dat de vertaler zelden mag smaken, die ziet altijd meer oplossingen, verbeteringen, verfijningen. Een vertaler is … lees meer →

Het huis waar een groot deel van wat ik was nog slaapt

mei 12, 2016

Maarten Buser

Yves Bonnefoys poëzie in het licht van het surrealisme, het symbolisme en het huis

Maar kijk, Onze ramen daar worden toch nog verlicht, Al is het maar door een avondzon En onze ruiten zijn als een plas, vertroebeld, Maar ook getransmuteerd, gestold Door de mediatieve arm van het licht. Het raadsel, de gedroomde zon, de rode sloep, Passeert, en hinkt zijn dood. Maar dit kalme land Is zijn kielzog, waar het huis Wordt onthuld als ster, die opstijgt Voor vrede boven de weiden, in de eindelijk Gelijkmatige adem van de goden der verlaten tuin.

Eerlijk zeggen: viel het bovenstaande fragment een beetje mee? Ikzelf blijf er moeite mee hebben. Alleen de gezwollen laatste twee regels al: én vrede boven de weiden, én die ‘goden der verlaten tuin’. Was ik de meelezer geweest, dan had ik de maker gezegd deze tekst te herschrijven, ook een minder pretentieus alternatief te vinden voor … lees meer →

De reizigers

april 6, 2016

Nicole Montagne

Naar mijn idee bestaan er grofweg drie soorten reizigers, alhoewel reiziger misschien niet helemaal het goede woord is. Vakantieganger is een beter woord, en soms zelfs thuisverlater. Het hangt immers maar net van je motivatie af, of je ergens heen gaat of juist ergens van weg.

De eerste groep, waarschijnlijk de grootste, bestaat uit vakantiegangers, mensen die iedere zomer, al dan niet met hun gezin, in de auto stappen of het vliegtuig, en dan twee of drie weken naar elders gaan. Dat ‘elders’ is zo divers als wat, al zijn en blijven bepaalde bestemmingen natuurlijk razend populair. Deze mensen hebben een huisje of een appartement gehuurd of staan op een camping. In wezen verplaatsen ze hun huis naar een andere plek. Ze creëren iets vertrouwd ‘in den vreemde’ en van daaruit exploreren zij onbekend terrein. In de avond keren ze weer terug naar het huisje of het appartement, het is … lees meer →

De geest van zout – (Deel III)

maart 17, 2016

Huub Beurskens

Voor het eerst nadat de djinn hem op elf hoog zijn aanzegging had gedaan, keek Rachid Yousri aan. Vragend.

Ze zou ons hebben herkend, de bitch, antwoordde die stug. Probeer weg te komen, actie, man!

Het lukte Rachid inderdaad om de Porsche, waarvan een voorvleugel danig gehavend was, weer aan het rijden te krijgen, al moest het noodgedwongen kalm aan, over de oprit en ook over de snelweg, want hoewel de motor achterin overduidelijk liet horen er weer zin in te hebben, leek het linker voorwiel het spoor nogal bijster.

Bij de eerste de beste afrit werd de snelweg weer verlaten. Zoals tijdens de voorbereiding was besloten, stapte Yousri uit zo gauw hij schielijk tussen de bebouwing kon verdwijnen. Volgens afspraak zouden ze voorlopig op geen enkele manier contact met elkaar opnemen. Rachid liet de Porsche nog een paar straten doorsukkelen, alvorens hem bij de ingang van een door een … lees meer →

De geest van zout – (Deel II)

maart 11, 2016

Huub Beurskens

Rudolph had de slaap niet kunnen vatten. Hij verliet de kamer zonder Astrid te wekken en besloot nog eens naar de Djeema el Fna te slenteren, amper honderd meter van het hotel. Het was wonderlijk om over het plein te lopen dat er nu bijna verlaten bijlag. Er waren geen acrobaten meer en geen dansers, geen slangenbezweerders en geen vuurspuwers. En ook geen waarzegsters. Een mannetje zat moederziel alleen achter een korf met heel kleine eieren. Wijd en zijd om hem heen was niets. Hier en daar brandden acetyleenlampen, het plein rook ernaar. In de gaarkeukententen zaten verspreid nog wat mannen soep te lepelen. Ze maakten een eenzame indruk, alsof ze nergens heen konden. Aan de randen van het plein hielden zich mensen op om er te slapen. Sommigen lagen, de meesten hurkten, allen hadden ze de capuchon van hun bovengewaad over hun hoofd getrokken. Ze sliepen bewegingsloos, je zou … lees meer →

De geest van zout – (deel I)

maart 3, 2016

Huub Beurskens

Ik sta open voor het toeval, had iemand tegen Rudolph gezegd. Je wordt wat je wordt, er gebeurt bijna altijd wel iets, of je dat nu wilt of niet.

Het klonk resoluut, alsof de persoon een radicaal besluit had genomen, alsof je ook níet open kon staan voor het toeval, het dus kon buitensluiten, en alsof het toeval daar dan toe bereid zou zijn of zich er anderszins iets van zou aantrekken. Hoe kon bovendien iemand beweren open te staan voor het toeval en praktisch in één adem opmerken dat er bijna altijd wel iets gebeurde? Hoezo bijna? Wanneer dan niet?

Het gebeurde in elk geval vaker tijdens de tweemaandelijkse vernissage op vrijdagmiddag dat Rudolph het gezwam moest staan aanhoren van artistieke types die in het kielzog van de geselecteerde beeldend kunstenaar samen met personeelsleden gedurende een paar uurtjes roezemoezend het atrium van het kantoorgebouw bevolkten. Het geëxposeerde werk interesseerde … lees meer →

Drie gedichten

februari 4, 2016

Sigurbjörg Þrastardóttir

Idioot

Ik word achtervolgd door een idioot iedere dag weer, hij trekt gekke bekken en gooit met het bestek klimt stilletjes langs de muur omhoog, niemand kan hem zien behalve ik

en meteen, om misverstanden te voorkomen: ik hou van mijn idioot

maar ik haat hem wanneer hij slaapt of wanneer hij mij met duivelse spot nadoet, wat (vaak) gebeurt, maar hij is goed gebouwd (deze idioot is een man, dat je het weet) en zijn lijf heeft aantrekkingskracht, soms, ook al mist hij wat tanden, is zijn blik leeg

[niemand mag met mijn idioot neuken (want hij heeft geen emoties) maar mij mag hij altijd wel even pakken, dat klinkt oneerlijk maar het werkt]

*

mijn idioot draagt een witte, vaak smerige katoenen trui uit de 18e eeuw, met gaten erin zodat je zijn glanzende borst ziet, zijn tepels en hij is kortgeknipt (ja, dat … lees meer →

Een architectuur van het verleden

november 13, 2015

Henk van der Waal

(Deze toespraak werd gehouden op 6 november 2015 in Athenaeum Boekhandel in Amsterdam ter gelegenheid van de presentatie van  Seizoensroddel, de nieuwe dichtbundel van Jan Baeke, die verscheen bij De Bezige Bij.)

 

Dames en heren, beste Jan,

Bij deze bundel passen allereerst veel felicitaties. Het is een zeer rijke bundel, een bundel die je als lezer de adem beneemt en je af en toe flink uit het veld slaat. De kracht van de poëzie van Jan Baeke was al groot, maar in deze bundel bereikt die een nieuw hoogtepunt. In mijn korte bijdrage aan de feestvreugde van vanmiddag zal ik proberen dat puntsgewijs toe te lichten, en omdat het toch vooral gaat om de poëzie zelf, zal ik mijn korte beschouwing tegen het eind larderen met het lezen van twee gedichten uit Seizoensroddel.

Ik ken geen dichter die je zo snel en zo direct een situatie in kan trekken, … lees meer →

Sez Ner

oktober 21, 2015

Arno Camenisch

Homerus

september 17, 2015

Sophia de Mello Breyner Andresen

Treinen

mei 19, 2015

Jüri Talvet

over de nieuwe 80-ers

januari 16, 2015

nieuwe 80-ers

De nieuwe 80-ers is een groep schrijvende kunstenaars die bestaat uit Ruth Verraes, Richtje Reinsma en Annemieke Gerrist. Geboren rond het jaar 1980 vertegenwoordigen we de achterbank- en de slashgeneratie. Zelf spreken we liever van de scharniergeneratie: de generatie die tussen de laatste geheel analoog opgegroeide generatie en de eerste digital-nativegeneratie inzit. Daarmee hebben we een soort Januskoppigheid over ons. Het ene moment kijken we optimistisch-vooruitstrevend en techminnend vooruit, het andere turen we somber, weemoedig en techvrezend achterom. Of we proberen in beide richtingen tegelijk te kijken, wat een schizofreen gemoed oplevert.

Vanwege de grote technologische revolutie(s) die wij meemaken, hebben we sterker dan de generaties voor ons een gevoel van haast, nietigheid én dadendrang. Wij zijn aan het evolueren of vervellen; onwennige techmensen, moderne barbaren in wording. De tijd van het meervoudige of gecombineerde beroep is aangebroken. Men is musicus en journalist, filmmaker en kok, meubelmaker en uitvinder, kunstenaar … lees meer →

Lalala

januari 26, 2015

Melle Hammer

Bacteriën

oktober 20, 2014

Jan Peeters, Paul Bogaert

Mijn Amerikaanse biografie

september 1, 2014

Giedra Radvilavičiūtė

Toen ik in 1960 in een provinciestadje werd geboren, hadden Sovjetsoldaten net het vliegtuig van de Amerikaanse spion Powers, dat de intieme delen van ons grote land bestudeerde, neergehaald. In de Pravda had iemand het Vrijheidsbeeld getekend, omringd door zwarte haviken met de officierspetten van het Pentagon. In hun klauwen hielden ze bommen. Mama dacht net als de andere vrouwen van het stadje dat deze gebeurtenis het begin van de oorlog met Amerika zou zijn. De maand mei kwam eraan, de meest geschikte periode om maïs te zaaien, maar alle mensen bespraken de verklaring van Chroesjtsjov gericht aan De Gaulle, Macmillan en Eisenhower. In afwachting van de meest vreselijke dingen verbleekten alle ongemakken van het leven. Niemand besteedde aandacht aan de rommel in de door mijn ouders gehuurde kamer van het houten huis; het bleef zelfs onopgemerkt dat ik luizen uit de kraamkliniek had meegebracht. Hoewel het de Sovjetleiders duidelijk … lees meer →

ANBI

juli 17, 2014

Erik Lindner

Fritzi & het gewone

juni 26, 2014

Bernke Klein Zandvoort

Ik wantrouw en vereer het alledaagse. Als kind was ik al gefascineerd door voorwerpen en nog steeds kan ik dagen naar de juiste ordening zoeken, de juiste manier waarop een vaas in de vensterbank moet staan en kan ik eindeloos zitten pieren met hoe het snoer van de lamp, losjes mag vallen. Tegelijkertijd wantrouw ik ze mateloos, omdat ik weet dat het herinrichten van mijn kamer binnen een groter kader valt, dat van de ingerichte realiteit. De voorwerpen zijn doorkijkluikjes, verraders, die me vertellen dat er helemaal niets geordends aan het bestaan is. ‘We carve out everything’ zei de grote psycholoog en filosoof William James ‘just as we carve out constellations, to suit our human purposes. We break the flux of sensible reality into things, then, at our will.’

Het werk van Harmsen van Beek ken ik nog maar kort. Ja, een leraar had haar eens aangeraden aan een klasgenoot … lees meer →

Ons Ons

maart 29, 2014

Melle Hammer

LaLaLa

maart 29, 2014

Chris Vermaas

Het publiek

februari 22, 2014

Meinbert Gozewijn van Soest

Treinreis

november 23, 2013

Robert Walser

’t Was verrukkelijk zoals we zachtjes voortgleden, zonder geschok, licht trilden, voortpuften, je voelde het nauwelijks. Blijkbaar was het mechaniek uitstekend. We hadden het gevoel alsof we in een schitterend theater zaten, zo stil gingen we vooruit, vlogen we voort, van de ene streek naar de andere.

De passagiers leken mij verbazingwekkend zorgeloos, buitengewoon beschaafd, ongehoord verstandig, reusachtig beleefd en eminent ontwikkeld.

Waar reden we heen? Waar waren we ingestapt? Als ik dat eens wist! Helaas is het mij ontschoten, en moet ik de lezer dus in het ongewisse laten. Maar het weer was zo goed als kristalhelder en stralend, de hemel blauw als porselein, het land groen, hier en daar zagen we vriendelijke huisjes met mensen die uit het raam keken, en kinderen die ons met zakdoekjes nawuifden alsof ze riepen: ‘Adieu en veel geluk.’

En er woei een luchtstroom, ik bedoel, een wind door de wagons die open … lees meer →

Zenuwachtig

november 23, 2013

Robert Walser

Ik ben al een beetje verzwakt, verwond, verdrukt, vertrapt, aangetast. Vijzels hebben mij verbrijzeld. Ik verbrokkel al een beetje, takel al een beetje af, ja, ja! Ik zak in en ben al een beetje aan het verdorren. Een beetje opgebrand en opgebruikt ben ik al, ja, ja! Dat komt ervan. Dat komt van het leven. Oud ben ik evenwel nog geenszins, tachtig ben ik evenwel nog geenszins, maar ik ben ook geen zestien meer. Heel beslist ben ik al een beetje oud en versleten. Dat komt ervan. Ik takel al een beetje af en verbrokkel, vergruizel al een beetje. Dat komt van het leven. Ben ik al een beetje afgeleefd? Hm! Dat zou kunnen! Maar tachtig ben ik daarom toch nog lang niet. Ik ben heel taai, dat kan ik zonder meer garanderen. Jong ben ik niet meer, maar oud ben ik ook nog niet, heel beslist niet. Ik verouder, … lees meer →

Kleine voettocht

november 23, 2013

Robert Walser

Ik liep vandaag door de bergen. Het weer was miezerig, en het hele landschap was grauw. Maar de weg was zacht en hier en daar heel goed. Eerst had ik mijn jas aan; maar al snel trok ik hem uit, vouwde hem op en hing hem over mijn arm. Het lopen op de wonderschone weg deed me meer, steeds meer genoegen, nu eens ging het omhoog, dan weer steil naar beneden. De bergen waren groot, ze leken te draaien. De hele bergwereld kwam mij voor als een reusachtig theater. Prachtig hing de weg tegen de bergwanden aan. Toen kwam ik beneden in een diep ravijn, aan mijn voeten ruiste een rivier, de trein schoot me met prachtige witte rook voorbij. Als een gladde, witte stroom liep de weg door het ravijn, en terwijl ik zo liep, leek het wel of het dal om zichzelf heen boog en kronkelde. Grauwe wolken … lees meer →

Over Robert Walser

november 23, 2013

Machteld Bokhove

In het werk van Robert Walser is alles doordrenkt van een onpeilbare ironie. Onpeilbaar omdat je je wel eens afvraagt of het werkelijk ironisch bedoeld is. Hij drijft niet alleen de spot met de inhoud, maar ook met de taal zelf. Nu eens schrijft hij losjes in spreektrant, dan weer verheven, theatraal of extatisch. Ook maakt hij graag nieuwe woorden. Max Brod schreef in 1913: ‘Nog nooit heeft iemand zich zo kunstig laten gaan. Niet ‘wat hij wijs verzwijgt’, maar wat hij onwijs uitkraamt, lijkt hier de meester van de stijl uit te maken.’ Hij is dol op overdrijvingen die aan het krankzinnige en potsierlijke grenzen. Hij schrijft maar door en springt van de hak op de tak: ‘Ik schrijf over alles even graag. Niet het zoeken naar een bepaald onderwerp trekt mij aan, maar het zorgvuldig uitkiezen van mooie woorden. Ik kan uit één idee wel tien, ja wel … lees meer →

Naastenliefde

oktober 30, 2013

Peter du Gardijn

Sinds twee weken woont er een nieuw meisje in huis. Siervis binnengehaald via het Stadsblad. Siervis genaamd Julia. Ze studeert psychologie maar heeft gisteren zonder overleg het douchegordijn weggehaald. Er hangt nu een nieuw exemplaar, lelijk groen met blauw. Een retrogordijn. De vrije verbeelding van een tropische regenbui. Het vorige douchegordijn vond ze smerig. Ja, zo zijn er ook mensen die niet tegen kieuwen kunnen. Of bomaanslagen. Hijzelf behoort tot de categorie die makkelijk verliefd op haar kan worden. En dan nog iets: waarom heeft ze die antislipbloemen wel laten zitten? Hij loopt de gang op en doet het licht aan. De ijskast staat te trillen. De trap is stofvrij. Zelfs in dit halve licht is dat zichtbaar. Voor het eerst in weken, maanden, dat Lars zijn schoonmaakbeurt netjes gedaan heeft. In haar deur, op ooghoogte, zit een deuk. De vuistslag die het vertrek van een vroegere bewoner … lees meer →

De regen en Wijsbegeerte

september 12, 2013

Tiffany Atkinson

De regen –   Het begon zonder omhaal, zoals menig bewind. We zaten als kindertjes binnen heel stille werkjes te maken. Rivieren   barstten uit hun voegen en doordrenkten de dalen in het hart van het land; ze loodsten mensen per waterfiets op het droge en boomden door kathedralen om katten te redden. Eén joch   dat de afvoer van z’n opa aan het ontstoppen was, zat nóg vast toen het record uit 1692 omver werd gespoeld. Stel je voor. Verslaggevers trokken hun stemmiger anoraks aan.   Het huis had meer etages dan we dachten. Zolang aaneen hadden we de afgelopen twintig jaar niet in één kamer doorgebracht. Wist ik veel dat jij een doodsangst voor sinaasappelpitjes had of je Franse romans   beklemmend vond. De zevende dag, helemaal hees, gingen we kleuren op de muren en stukjes ensceneren. Wanneer je aan het ijlen bent, lijkt alles rollenspel –   … lees meer →

Over Tiffany Atkinson

september 12, 2013

Onno Kosters

Tiffany Atkinson (1972) behoort tot de meest veelbelovende Engelse dichters van haar generatie. Met haar eigenzinnige stem maakt ze van de werkelijkheid vaak een surrealistische beleving, of het nu gaat om het verslag ‘van binnenuit’ van de overstromingen die een groot deel van Engeland in 2007 teisterden (‘Rain’/’De regen’), of om de ‘definitie’ van wijsbegeerte zoals die ontstaat uit de beschrijving van een keuken die eerder aan een plaats delict (vond hier een crime passionel plaats?) dan aan, enfin, een keuken (of aan wijsbegeerte) doet denken (‘Philosphy’/’Wijsbegeerte’). Atkinson verweeft in haar beste gedichten, niet ongelijk aan de door haar bewonderde Simon Armitage, uiteenlopende verhaallijnen en stemmen en schept daarmee gedichten waaruit, ondanks een soort ‘opgewekte hipheid’ (‘De regen’), de eeuwenoude worsteling met het alledaagse spreekt: ‘food and drink, sex and celibacy, love and jobs, children, childlessness, money and old age – all the usual things’, zoals Patrick McGuiness het formuleert … lees meer →

elk huis zijn eigen titanic

september 4, 2013

Sylvie Marie

de weg is recht, voet voor voet lopen we langs huizen waarvan de schoorstenen als driemasters boven de golfplaten uit varen en je houdt mijn hand vast alsof we op het punt staan te zinken.   je hebt het over nakende feestjes, reizen, de toekomst van ons kind en ik denk na waarover ik na kan denken.   ik denk na waarover ik nu na kan denken zonder over mijn schouder te kijken,   uiteindelijk kijk ik toch en zie dat niemand het ziet, ik slik. ‘kom’, zeg ik, ‘we gaan maar eens terug.’                 als iemand nu eens zo hard en zo veel door een raam had gekeken, dat het raam zich het brandpunt van die blik nog herinnert, zich de pupillen herinnert die voor hem ineenkrompen of verwijdden   zodat er later, als een soort van indirecte reflectie en slechts als … lees meer →

Steencirkels

mei 22, 2013

Piet Gerbrandy

Ik heb niet meegedaan.   De mannen en een enkele vrouw zitten in een kring rond een paar tafeltjes waarop zich grote glazen zwart en goudkleurig bier in verscheidene gradaties van volte bevinden. Het zwart is in de meerderheid. In hun handen en op hun knieën houden zij voorwerpen waarmee zij min of meer synchroon geluiden maken. Elk van hen beweegt ten minste een van zijn voeten om de polsslag van de melodie bij te houden. Bij te houden of juist voor te zijn. Voor zover zij elkaar aankijken gaat het om heel korte blikken van verstandhouding. Wat zich buiten de kring afspeelt onttrekt zich aan hun waarneming. Niet dat ze het niet zouden kunnen zien maar het heeft domweg geen betekenis. Zij vormen hun eigen horizon. Wie daarbuiten valt bestaat niet.   De voorwerpen zijn gemaakt van hout en leer en dof blinkende metalen. Darmen en paardehaar. Eboniet ivoor … lees meer →

Stijn Verhoeff: Ventriloquist

mei 11, 2013

Stijn Verhoeff

Terras presenteert: Ventriloquist, een bijzondere uitgave van beeldend kunstenaar Stijn Verhoeff, die via het bijeenbrengen van literaire citaten een kunstwerk maakt. Het boek is uitgegeven in een beperkte oplage. Al onze abonnees krijgen het  gratis toegestuurd. Hebt u geen abonnement op Terras? Dan kunt u het boek hier bestellen. Als u in een moeite door abonnee wilt worden en voortaan alle bijzondere Terras-uitgaven wilt ontvangen, scroll dan door tot halverwege deze bladzijde. 

Stijn Verhoeff (1981) is schrijver en beeldend kunstenaar. eerder verschenen van hem onder andere de film Mesopotamian Marshes en het boek Lapon d’une Renne. Samen met Jasper Coppes schreef hij recent Scharrelaar, naar het Engels vertaald als It is a roller.

Ventriloquist is niet zomaar een boek. Het is geen roman, geen poëziebundel, geen kunstwerk: het is alledrie tegelijkertijd. De buikspreker van dit verhaal zonder plot is een opstandige figuur. Vrijelijk … lees meer →

Wesens

mei 10, 2013

Sara Poisson

Mij noemt hij ‘wesen’. ‘Wesentje, wanneer sie ik je weer?’, vraagt hij als ik me ‘s avonds klaarmaak om de deur uit te gaan. Ik heb hem nooit zomaar durven vragen waar hij de letter ‘z’ had gelaten, of hij hem überhaupt wel bezat. Mijn schroom, een gevoel dat ons allen regelmatig overvalt, kwam me van pas. Ik begreep meer dan ik aanvankelijk had kunnen vermoeden. Aan de andere kant heb ik me er tot op heden evenmin toe kunnen zetten om hem naar veel belangrijkere zaken te vragen dan die ‘z’. Ik kon maar niet besluiten om bij hem te informeren waarom hij mij überhaupt zo noemde. Er is immers ook niemand die mij ooit ‘wezen’ heeft genoemd. Het begon me pas later te dagen. Misschien omdat ik geen wezen ben. Wezens zijn gewoonlijk geneigd om ogenblikkelijk over van alles een besluit te nemen en zich er vervolgens het … lees meer →

Seksuele emancipatie als nationale opdracht. Harry Mulisch’ Twee vrouwen in Nederland Leest

mei 1, 2013

Agnes Andeweg

Een tijdje geleden liet ik een student Cultuurwetenschappen een paar Nederlandse auteurs nazoeken in een database, op zoek naar materiaal voor mijn onderzoek: Jan Wolkers, Gerard Reve, Simon Vinkenoog, Andreas Burnier, Remco Campert, Anja Meulenbelt, Jan Cremer, Anna Blaman, Maarten ’t Hart. Ze deed de opdracht uitstekend, ik kan niet anders zeggen. Na afloop vroeg ik haar of ze van een van deze schrijvers wel eens iets had gelezen, en of ze alle schrijvers bij naam kende. Het antwoord was tweemaal nee: van niemand iets gelezen, en van de helft nog nooit gehoord. Ze hield ook meer van Portugese en Scandinavische literatuur, van auteurs als Stieg Larsson. Nederlandse romans trokken haar niet: zo somber, en al dat gedoe met seks. Nu is het heel gemakkelijk om flauw te doen, of cultuurpessimistisch, over het gebrek aan bagage waarmee Nederlandse scholieren van het VWO afkomen, of het geringe aantal boeken dat zij … lees meer →

Het is evengoed een smeerboel. Over empathie in De donkere kamer van Damokles

april 11, 2013

Laurens Ham

Wie in november 2012 de Utrechtse gemeentebibliotheek binnenstapte, kon aan de kleuren rood en groen niet voorbij. Pal voor de trap naar boven stond een enorme stapel rode en groene edities van De donkere kamer van Damokles opgestapeld. In dat boek zaten rood-groene boekenleggers met aan de ene kant de tekst ‘Wie dit leest is slecht’ en aan de andere kant ‘Wie dit leest is goed’. Er waren post-itvelletjes gemaakt met de tekst ‘Dit vind ik goed’ of ‘Dit vind ik slecht’. Op de site van Nederland Leest vond je zelfs rode en groene mokken (‘deze koffie is goed/slecht’) en er was een slotdebat met een rode en een groene tribune. Alles draaide in deze campagne om de tegenstelling tussen goed en slecht, of beter gezegd: om goed en fout in de Tweede Wereldoorlog.

Bij de lancering van de campagne publiceerde ik een stuk in De Groene Amsterdammer waarin … lees meer →

pythagoras zei (cummingsvariatie)

april 9, 2013

Hélène Gelèns

pythagoras zei het mij, ik probeerde het te geloven (jezus zei het mij, ik probeerde het te proberen geloven) einstein zei het me allicht en virginia (vis in een stroom) woolf en ook (geloof het of niet) jij zei het me (jij!) en op een nacht hoorde ik het mijzelf zeggen in een droom (alle keren probeerde ik het te geloven) maar pas na een ontmoeting in het park met een op ooghoogte rondtollend rood (god is een spin) bloemblaadje begon het me iets te zeggen ik ging verlangen naar een woeste rode bloesemjacht door de straten van a     ‘pythagoras zei (cummingsvariatie)’ is geschreven naar het werk van e.e. cummings (1894-1962). Dit gedicht is geen vertaling, maar een voorbeeld van ‘Nachdichtung’, zoals het in Duitsland genoemd wordt. Het gedicht werd (onder een andere titel) voorgelezen op de 30+30 Dichtersmarathon in Perdu op 31 januari 2013.   Hélène Gelèns … lees meer →

Nummers die we kennen

april 2, 2013

Jan Baeke

in memoriam en naar Christophe Tarkos     Er zijn overal nummers. Er zijn nummers op straat. In telefoons zitten nummers. Ontelbaar veel nummers vind je overal. Er zijn nummers die we kennen. Overal kennen we nummers. Er zijn nummers die we kennen en mensen die die nummers gebruiken. We gebruiken de nummers. Nummers zijn vaak goede nummers. Andere nummers niet. In alle goede nummers zitten cijfers die we kennen. En achter de nummers zitten namen. Er zijn overal nummers, meer nog dan namen. En ook namen zijn nummers. Nummers kennen we. Nummers bellen ons. We bellen terug, we bellen niet terug. Nummers die we kunnen bellen zijn niet zo groot. Grote nummers kunnen we vergeten omdat we ze niet kunnen bellen. Sinds we bellen zijn het nummers die we bellen, andere nummers hebben we niet, behalve gironummers of banknummers en huisnummers. Nummers die aan de muur hangen op een … lees meer →

De roman als wapen. Over politiek in Frank Martinus Arions Dubbelspel

maart 20, 2013

Matthijs Ponte

Dubbelspel is een boze roman. Een woedende roman zelfs, allereerst gericht tegen Nederland, althans: tegen de koloniale politiek van Nederland, althans: het is een roman die de historische rol van Nederland op de Antillen en de wijze waarop die nog doorwerkt in het alledaagse leven van de lagere klassen stevig aan de kaak stelt. Geschreven in de nadagen van de bloedige arbeidersopstand op 30 mei 1969 wil Dubbelspel een wapen zijn, gaf Arion aan toen hij de Lucy de B. en C. W. van der Hoogtprijs in ontvangst nam. En dat was het ook, stelde hij vast, gezien het feit dat hij daar op het podium stond.

Dat wapen is als volgt samen te vatten. Dubbelspel gaat over een episch dominospel tussen vier zwarte mannen. Aan tafel treffen we de volgende mensen aan.

Boeboe Fiel, een taxichauffeur die min of meer bij toeval en tegen zijn zin in op het … lees meer →