| 02 Ruïne | Tijdschrift Terras

As – III

juni 6, 2016

Lutz Bassmann

Hij wankelde een paar meter en liet zich ten slotte op een onduide- lijkemassa vallen, een mogelijke zitplaats, metaal of steen. Vanuit zijn ooghoek had hij gezien dat het oppervlak van dat blok uit een harde korst bestond waarop geen lijm zat. Hij liet zich daar neervallen met het idee dat hij lange tijd niet meer zou opstaan. Maar nauwelijks had hij plaatsgenomen of de korst kraakte onder zijn gewicht. Onmiddellijk kreeg hij een intense gewaarwording van intiem bederf en hij kreunde, zowel van afkeer als van vermoeidheid. Uit de open- gebarsten korst was een bitumineuze puree vrijgekomen, die warm was als ontlasting, en hij vroeg zich zelfs een paar tellen af of hij in zijn broek had gedaan. Maar nee. Het kwam allemaal van buitenaf. De ruïnes en niet hij hadden de weerzinwekkende brij uitgespuwd. Die verbreidde zich onder hem en drong algauw door de stof van zijn broek … lees meer →

Lutz Bassmann alias Antoine Volodine

mei 25, 2016

Katrien Vandenberghe

As – I

mei 26, 2016

Lutz Bassmann

De verwoestende bombardementen op de stad hadden op een donderdag plaats, toen Gordon Koem op buitenlandse missie was. Hij was iemand gaan doden. Daardoor had hij het overleefd. Het beloofde een miezerige vrijdagochtend te worden. Gordon Koem hield in alle vroegte halt voor een wegblokkade die werd bewaakt door mannen met een armband van de passieve defensie om. Ze discussieerden een handvol minuten. De kerels, vermoeide vijftigers, droegen allen een oud jack en waren ongewapend, behalve één snorbaard met een karabijn over zijn schouder. Het leek wel of je tegenover een groepje partizanen stond dat zich van eeuw had vergist. Hoewel ze een officiële functie bekleedden konden ze de moedeloze angstschittering in hun ogen niet bedwingen. Ze hadden opdracht de mensen af te raden op de plaats van de ramp te gaan rondneuzen, maar slechts een onbenullig aantal gegadigden bood zich in feite bij hen aan. Geringer nog was het … lees meer →

Twee regels verwijderen: verwijderd

november 5, 2015

Kiki Coumans

Liefhebbers van het werk van Hans Faverey (1933-1990) zijn een dankbaar publiek voor nagelaten werk. Bij het verschijnen van Springvossen (2000), een keuze uit de nagelaten gedichten door Favereys echtgenote Lela Zečković, tien jaar na zijn overlijden, reageerden de critici verlekkerd; ‘De borsten luisterend gespitst’ heette de bespreking van Piet Gerbrandy treffend (dichtregels van Faverey lenen zich vanwege hun originaliteit goed voor titels).

In 2010, amper 17 jaar na verschijning van de door Marita Mathijsen bezorgde Verzamelde gedichten (1993), verzorgde zij een nieuwe, nog kloekere (1003 pagina’s tellende) editie met Favereys complete werk, Gedichten 1962-1990, waarin ze 200 nagelaten gedichten toevoegde. Weer waren de recensenten verrast over al dat moois dat er uit de la van Faverey tevoorschijn was getoverd.

Met ‘nagelaten’ gedichten bedoelt Mathijsen voltooide gedichten. Maar hoe weet je of een gedicht ‘voltooid’ is als de dichter ervoor heeft gekozen deze gedichten nooit in druk te laten verschijnen? … lees meer →

Understand?

oktober 29, 2015

Sanneke van Hassel

De mensen in de verhalen van de Nieuw-Zeelandse schrijfster Pip Adam handelen automatisch en onbewust. Hun banen en rollen zijn duidelijk gedefinieerd. Ze werken achter de kassa van de $1,95 store of in de nagelstudio, zijn met verlof van de strijd in Oost-Timor, verdrijven hun tijd in de gevangenis of liggen op de kraamafdeling. Het door Arthur de Smet als ‘Van voor af aan’ vertaalde verhaal ‘Over Again’ is afkomstig uit Adams debuut Everything We Hoped For (2010), een bundel die maar liefst drieëntwintig verhalen bevat, waarvan sommige slechts drie of vier pagina’s kort. De lezer ontmoet de personages op cruciale en intieme momenten. Zo komt in het verhaal ‘Bleeding’ een man er in de tweede alinea achter dat het bloeden van zijn anus er vermoedelijk op wijst dat hij kanker heeft. Informatie die nog niemand in zijn omgeving heeft, behalve hijzelf en de lezer. Ondanks alle vertrouwelijke informatie houdt … lees meer →

Van voor af aan

oktober 29, 2015

Pip Adam

Over Anatoli Nikolajevitsj Gavrilov

oktober 15, 2015

Arie van der Ent

‘B’ en ‘Oe’

oktober 15, 2015

Anatoli Nikolajevitsj Gavrilov

‘B’ blijft narrig doen. De oorzaak moet hoognodig vastgesteld. De drekel misschien? Goed, genoeg voor vandaag. Aan de wandel. Een voorjaarsavond, sterren, vrouwen… Prima, nog even en mijn ster rijst! Liep mijn jeugdvriend Vladlen tegen het lijf. Hij blijft bij zijn oude stijl: hupje, knipoog erbij. Hij maakte een hupje, gaf een knipoog en sleepte me een restaurant in. Hij had belangstelling voor mijn leven, mijn werk, zweeg over zichzelf, maakte zich daar met een grapje van af, met een paar dooddoeners, was plotseling zonder iets te zeggen verdwenen zonder gedag te zeggen… De paljas! Een brief in de zak van mijn regenjas: ‘Kom hier morgenavond weer heen. Vlad.’ Paljas! Het is niet aan jou om aan te geven waar ik morgenavond moet zijn! Hè, gelukkig! ‘B’ is narrig vanwege de drekel! Nu kun je opgelucht ademhalen! Een voorjaarsavond, sterren, vrouwen… Nu kun je ook bij Zina langs… Naar … lees meer →

De ontsnappende stoel

oktober 8, 2015

António José Ponte

DE SAN MATÍAS-HEUVEL, OP WEG NAAR MATANZAS Niet het liefdespaar trekt als eerste de aandacht, maar de heuvel op de achtergrond. Hij rijst op als een eiland, als een enkel mens in de massa. Bovenop groeit een boom, een muur stort in en daar is de hemel. Is het niet geheimzinnig hoe die twee gestalten elkaar naderen en het ene hoofd niet uit kan rusten bij het andere? Het zijn de slapelozen, ze vinden geen rust. Eenzelfde bittere wasem omhelst hen, er zal een wortel zijn die hen omwindt. Ik ken de heuvel, ik had hem bijna beklommen en ontdekt op een steeds herhaalde reis. DE ONTSNAPPENDE STOEL Op de stoel legden we onze kleren en de stoel is ontsnapt. Het meisje van garen en de smid zonder lichaam ontsnapten. Het plafond spatte uiteen in wolken, de muren werden voortvluchtige … lees meer →

Weerlicht

oktober 1, 2015

Jean Echenoz

Twintigste eeuw B-versie

september 24, 2015

István Kemény

Sez Ner

september 17, 2015

Arno Camenisch

Hogevalk: zang 7

november 13, 2015

Vicente Huidobro

Op de alm

september 17, 2015

Sanneke van Hassel

Kurt, Schwitters, Lysaker, Fagerhøyveien, 22 mei ’38

september 10, 2015

Patrick Beurard-Valdoye

Een poëtische reconstructie: Patrick Beurard-Valdoye en de Lysaker Merzbau

september 10, 2015

Kim Andringa

Ondergronds

oktober 15, 2014

Rafael Pinedo

I Doodsbang rende ze over het spoor. Het schommelen van haar enorme buik van acht manen zwangerschap kon ze amper in toom houden. Achter zich hoorde ze het geluid van een brekend bot. Ze hoefde zich niet om te draaien om te weten wat er gebeurd was. Twee grote stappen eerder had ze op een kapotte dwarsligger getrapt. Haar stiefzoon rende achter haar, en zijn voet was erin blijven steken. Idioot. Hij liep vast uit de pas. Tot vervelens toe was het herhaald: “In de pas blijven, degene voorop geeft de pas aan, niet uit de pas raken, zodat er maar één is die gevaar loopt als je niet goed kunt zien”. Zonder achterom te kijken wist ze dat hij met een gebroken been tussen de rails lag. Ze hoorde hem kermen, kennelijk was hij niet buiten westen geraakt. Des te erger voor hem, hij zou de pijn moeten … lees meer →

De cultuur verkruimelt, en de kruimels rotten weg op de grond

oktober 15, 2014

Melani Reumers

Over het werk van Rafael Pinedo

Wie praat zo mager met de taal als ik? zingt de Zaanse fanfarepunkband De Kift in het liedje Orenmens, variërend op dichtregels van Jan Arends. Wie praat zo mager met de taal als ik? De Argentijnse schrijver Rafael Pinedo (1954-2006) is een serieuze kandidaat. Minimaal, uitgebeend proza, vrijwel geen bijvoeglijke naamwoorden, maar wel een opvallend gebruik van herhaling. Korte zinnen, korte alinea’s, korte hoofdstukken, korte romans met veel wit op de pagina’s. Het oeuvre van de vroeg overleden Rafael Pinedo bestaat uit drie romans en drie verhalen, in totaal amper vierhonderd pagina’s. En verder niets, want wat hij op veel jongere leeftijd heeft geschreven, heeft hij verbrand. Een uiterst compact en consistent oeuvre. Ik beperk me hier tot de drie romans, met titels bestaande uit één woord, achtereenvolgens Plop, Frío, Subte. Pinedo ziet die romans als een trilogie over de vernietiging van de cultuur, … lees meer →

What goes up

december 20, 2012

Sylvie Zijlmans

Finse meisjes

oktober 31, 2012

Kira Wuck

Het liefste zou je me van het balkon afgooien als een kapotte vlieger maar in plaats daarvan gooi je met een muntstuk je gezicht als een opgerolde handdoek ik ga in de holte van je knieën liggen en bijt loom in je t-shirt dat naar boswachter ruikt proef zand in mijn mondhoeken verlangen doet pijn in je buik, vroeger was er een hond zijn geur zit nog in het behang ik zocht alleen iemand om me aan vast te houden maar jij trok mijn schapenvacht uit hing die te drogen op het balkon kwam ik te dicht in je buurt was jij het die als eerste zijn evenwicht verloor wie liet de hond als laatste uit wie laat er als eerste los Voor Boris Ryzhy Iedereen neemt gulzig een slok uit zijn mouw want wie als eerste omvalt, slaapt … lees meer →

Aftandse Ruimte

oktober 1, 2012

Miek Zwamborn

Op 19 september organiseerde Terras samen met de SLAA Aftandse ruimte, een avond over de troost van het verval. Temidden van een verzameling afkomstig uit het Laboratorium voor hedendaagse archeologie van kunstenaar Toine Klaassen werd de salon van De Balie in Amsterdam gevuld met zeven korte lezingen. Speciaal voor de avond sneed Klaassen uit afgedankte bankstellen een lederen catwalk voor de sprekers, timmerde een ruïneus spreekgestoelte en verraste de toehoorders met een chocoladehart op een stokje. Tijdens de inloop hield hij vermomd als ‘city buffalo hunter’ de wacht bij de deur.

Margijn Bosch vertolkte een fragment uit Georges Perecs roman Een man die slaapt waarin het leven verschrompelt tot een ijle droom van stilstand en verveling.

Hafid Bouazza imponeerde met een relaas over een vertrokken geliefde opgetekend door Al-Mu’tazz, één van de Abbasidische kaliefen uit de … lees meer →

Het rampzalige diner

september 29, 2012

Miek Zwamborn

Op 22 september organiseerde Terras een ruïneus diner in de paradijselijke oranjerie van buitenplaats Berbice te Voorschoten. Elke gang werd voorafgegaan door een lezing. Chefkok Luuk Langendijk en scenograaf Tjallien Walma van der Molen schotelden zeven onvergetelijke gerechten voor.

Op het menu:

-Geruïneerde oesters en bruschetta -Uitgeholde mergpijpjes gevuld met gehakt van peterselie en kappertjes -Oorlog van rode bieten en zwarte azijn met crème crue -Risotto met trompettes de la mort en judasoren -Stokvis met aardappel en romescosaus met verschroeide prei -Kalfswangstoof met knolselderij en gedroogd fruit -Artisjokken met pompoen en pastinaak -Kaas met dahliabloed -Meringue détruite met hangop, vlierbessenportsaus en koude kabinetpudding -Koffie en thee met de brokstukken

de taxi voor het bestek en serviesgoed naar de oranjerie de veldkeuken de kalfswangstoof de honderdjarige dekschalen de salade De verhuizing van de … lees meer →

Voorjaar

september 29, 2012

Willem Claassen

Het had heel wat voeten in aarde om Stef mee te krijgen. Natuurlijk wilde hij me niet helpen, dat wil hij nooit. Ik stond met mijn overall aan in het halletje, bij de deuropening, mijn laarzen had ik bij de achterdeur uitgetrokken. Ik keek hem op de rug. Hij zat achter de computer. Er waren explosies te horen en het ratelen van geweren. Hij deed alsof hij me niet had gehoord. Ik liep verder naar binnen en ging naast hem staan. Hij had zijn haar voor zijn ogen, dat schijnt in de mode te zijn. Ik vroeg het nog eens, dwingender nu. ‘Ik heb vakantie,’ zei hij. Dan hebben ze vakantie en dan gaan ze voor de tv of achter de computer zitten. Ik kan daar heel slecht tegen. Roel had de avond ervoor mee gemolken, Anne had ’s morgens de kalfjes melk gegeven. Nu was Stef aan de beurt. … lees meer →

De val II

september 29, 2012

Miek Zwamborn

In navolging van de publicatie ‘Omhoog’ gaven Melle Hammer en Miek Zwamborn een workshop over vallen aan de eerstejaars studenten Creative Writing van ArtEZ. Een week later werden de geschreven teksten opgevoerd in het Theater aan de Rijn in Arnhem.

zie De val I

Kies een kant. Scheur je basis langzaam in tweeën. Niet kijken, maar voelen. Er valt toch niets te zien.

Lyanne van den Berg

Spoedig, neem ik me voor, dan breek ik door de hoge blauwe koepel. Om los te drijven van al dat rond mij is nu ik nog val, dat is de wens van deze grondslaaf. Op dus, waar ik naar de schepsels wuiven kan, die zich ook hebben verzet, tegen de korst waar men moeilijk vanaf kan blijven. Hallo dat losse volk hier, halloo, die … lees meer →

Uw kavel

september 26, 2012

Richtje Reinsma

Het einde van de wereld

september 26, 2012

Alec van der Horst

Het einde van de wereld Ik nam de bus naar het einde van de wereld. Negen haltes verder. De buschauffeur vroeg: weet je het zeker? Zover was hij nog nooit geweest. De meeste mensen stappen een halte eerder uit. Ik haalde mijn schouders op. De wolken scheurden open toen we de heuvel afreden. Langgerekte regendruppels vielen als slagmessen uit de lucht. De hemel kleurde groen. Weet je het zeker? vroeg de chauffeur nogmaals. Als je wilt kun je hier uitstappen, hierna kunnen we niet meer terug. Ik keek achterom. Bomen vlogen door de lucht, de heuvel en de hemel waren weg, alles was zwart. Doorrijden, zei ik. Nacht En nog denken de mensen dat ze ergens wonen, onder daken, in verwarmde huizen, in verlichte steden. In werkelijkheid zwerven ze al tijden lang over een eindeloze steppe, uitgehongerd en rusteloos, in een eeuwige koude … lees meer →

Times Square Water Music

september 26, 2012

Amy Clampitt

Via een lek in het metselwerk naast een trap in de ondergrondse van Times Square, midweegs tussen de IR en de BM T, hadden weken van sluipende lekkage die ochtend een centimeter van stilstaand water binnengesmokkeld. Om de kudde – waarin we de neiging hebben te veranderen, als we losgelaten worden op het in verdiepingen gerangschikte terrein van de Times Square metro – weg te houden, had iemand geprobeerd met een halfslachtige barricade of kluister van touw de trap af te sluiten – alsof wie ook sijpeling zou kunnen opbinden in een verpakking – waaronderdoor het water, druipende ontsnappeling, heimelijk vorderde met de bedoeling, hoewel onopzettelijk, om mettertijd op een lagere verdieping over te gaan tot het maken van een meer. Al om de plas, die tot dusver verzameld was, heen, en op weg naar de derde infra- infernale holte van de ondergrondse, waar de N, RR, … lees meer →

Beeldecho’s bij ‘Omhoog’ (4)

augustus 24, 2012

Marwin Vos

Beeldecho bij ‘Omhoog’ (3)

augustus 24, 2012

Nadja Cohen

koude mijn

augustus 24, 2012

Marwin Vos

die belangrijke laag, de bodem de resten ervan

tussen pijpleidingen, zeebedtelescopen, rakettrapafval buiten, dichtbij

tussen de mantel en de kern trillingen, niet de goede term

traag er rustig doorheen

mijn bedding, koude mijn tussen bleke vissen, vreemde hengelaars, nieuwe

levensvormen, rijk leven rondom olieplatforms een buitenkansje voor de wetenschap

op tijd terug, tussen de plaats van de zeepiraat en primitieve raffinage

kustdialecten die de hoofdtaal schragen

en later in de frisse emissiemarkten

een grondige voorraad kosmische energie

we zijn goed in verplaatsing en substitutie er is beweging tussen de mantel en de korst en de kern

in plaats van giftige vis een zeereservaat in plaats van broeikasgat, ruimtetunnels

trillingen en stenen en dan weer trillingen

verzwolgen te worden, antwoorden tussen optische mist

en mystieke media vinden we het verdwenen meer

tijdig in de gletsjer terug kwikslib en tinerts verzekeren ons van een

goudmijn, een dreiging

eigen lichaamsreserves die we later … lees meer →

Kro-

augustus 13, 2012

Richtje Reinsma

Kurt, Schwitters, Lysaker, Fagerhøyveien, 22 mei ’38

augustus 13, 2012

Patrick Beurard-Valdoye

Luister (luister naar de oorspronkelijke tekst voorgelezen door Patrick Beurard-Valdoye)

Zijn, gezicht, helixvorm, verdient de aandacht, oplevend bij af beginnen, als alleen de ingeslagen weg nog open ligt, krijg, vertrouwen – de weg van Helma – de duivelse spiraal weerstaan, de dodelijke kolk voor verweidende rendieren, als, het doel, duister is, is de weg helder, de laatste sneeuwrest die wegsmelt, val, afval, vijftig jaar, aanzet die afstoot, sneeuwklokjes daar en viooltjes, en de bittere geur van des dichters narcissen, mijn, Merzzuil, kathedraal, is een viooltje, dat het liefst in de schaduw bloeit, wat mij betreft ik blijf niet eeuwig in de schaduw, schroef, helix, halve schroef, poort naar het voorjaar, weer dat opkomt opdoemt optrekt, een plotse korte stortbui doet aan winter denken, angst, weer kou – het visum – in zekere zin, verwarmt de zon ons eindelijk, dat is geluk op het moment van een nieuw begin, daar, daarginds, … lees meer →

Steen rolt huis doormidden

juni 26, 2012

Jozee Brouwer, Miek Zwamborn

De imker

juni 25, 2012

István Kemény

Gebroken snelweg

juni 15, 2012

Jozee Brouwer, Miek Zwamborn

Omgevallen flat in Sanpada-Mumbai, India

juni 13, 2012

Jozee Brouwer, Miek Zwamborn

Sprong in de leegte

juni 9, 2012

Piet Devos

De dichter is een kleine God luidt de titel van een onlangs gepubliceerde bloemlezing van de 150 mooiste gedichten in het Spaans. Deze titel is ontleend aan de ‘Ars poëtica’ van de Chileense dichter Vicente Huidobro (1893-1948) en drukt heel kernachtig diens onwankelbare geloof in de kracht van poëzie uit. Het is een eerste huldeblijk aan een dichter die in ons taalgebied nooit enige bekendheid heeft verworven, maar desondanks mede de koers heeft bepaald van de Latijns-Amerikaanse poëzie in de voorbije eeuw. In het najaar verschijnt bij het Gentse Poëziecentrum nu ook de integrale vertaling van Huidobro’s hoofdwerk: Altazor. O el viaje en paracaídas (Hogevalk. Of de reis aan de parachute).

Vicente García-Huidobro Fernández, zoals hij voluit heette, werd als oudste zoon van aristocraten in 1893 in Santiago de Chile geboren. Deze hoge komaf bleek tegelijk een vloek en een zegen. Enerzijds brachten de literaire salons van zijn moeder, zelf … lees meer →

Voorwoord

juni 9, 2012

Vicente Huidobro

Ik werd geboren op mijn drieëndertigste, op de dag van Christus’ dood; ik werd geboren op de equinox, onder de hortensia’s en de vliegmachines van de hitte. Ik had de diepe blik van het kuiken, de tunnel en de gevoelige automobiel. Ik slaakte acrobatische zuchten. Mijn vader was blind en zijn handen waren bewonderenswaardiger dan de nacht. Ik bemin de nacht, zwarte hoed van alle dagen. De nacht, de nacht van de dag, van de dag naar de volgende dag. Mijn moeder sprak als het morgenrood en de zeppelins die zullen neerstorten. Ze had haar in de kleuren van vlaggen en ogen vol verre schepen. Op een middag nam ik mijn parachute en zei: ‘Tussen een ster en twee zwaluwen.’ Hier heb ik de dood die nadert zoals de aarde de vallende ballon. Mijn moeder borduurde verlaten tranen op de eerste regenbogen. En nu valt mijn parachute van droom in … lees meer →

Deels gezonken vloer na de tsunami, Namie, Japan, 8 juli, 2011.

juni 9, 2012

Jozee Brouwer, Miek Zwamborn

ik schrijf je, jij gesternte

juni 9, 2012

Monika Rinck

sterrenkijker | Omhoog | Tijdschrift Terras

Binnen zinnen raken

juni 9, 2012

Mischa Andriessen

Een van de belangrijkste kwaliteiten van kunst en dus ook van poëzie is dat zij ons het dagelijkse anders kan presenteren en er ons zo een nieuwe blik op gunnen. Viktor Sjklovski zag dat zelfs als het doel van kunst: iemand een tweede keer naar hetzelfde laten kijken. Precies die andersoortige blik op de werkelijkheid maakt sommige poëzie echter moeilijk verteerbaar. Er zijn dichters die tot anders kijken willen dwingen, niet verleiden. Ze plakken een brilglas af, houden een snoeppapiertje voor je ogen of leiden je af met woordgegoochel of bombast. Ze vervormen of verstoren de blik, veranderen hem niet. De poëzie van de Hongaarse dichter en schrijver István Kemény (1961) is vol alledaagse beelden en heeft desondanks een heel eigen sfeer. Het is poëzie die een tekort uitdrukt, die cirkelt rond een kern van menselijk onvermogen. Het is ook poëzie die siddert van leven, in gelijke mate … lees meer →

Over Roman Sentsjin

juni 9, 2012

Arie van der Ent

Roman Valerjevitsj Sentsjin (1971) werd geboren in de autonome Sovjetrepubliek, in een ambtenarenfamilie. Hij studeerde in Leningrad, vervulde zijn dienstplicht in Karelië en werkte in Abakan en Minoesinksk (district Krasnojarsk, West-Siberië) als monteur, huismeester en sjouwerman. Hij debuteert in 1995 in plaatselijke periodieken. Van 1996-2001 studeert hij aan het Literatuurinstituut in Moskou en levert regelmatig bijdragen aan de tijdschriften Oktjabr, Droezjba narodov, Novy mir en Znamja. Hij publiceerde de verhalenbundels Afinskie notsji (2001), Vperjod i vverch na sevsjich batarejkach (2008), de novelle Minoes (2002), de romans Noeboek (2003) en De Jeltysjevs (2009). Met de laatste roman haalt hij verschillende belangrijke short lists. Zijn verhalen zijn van een zwartgallige gezelligheid of gezellige zwartgalligheid: onthutsend knus. Zijn laatste roman is een even hilarische als ontluisterende duiding van de Jeltsinjaren.

lees meer →