thema: 11 Onze

Brandstofmachines van een dichter-drummer

mei 2, 2018

Vicky Francken

Jean-Michel Espitallier is voor Terras-lezers geen onbekende. In Terras #01 ‘Gereedschap’ en in Terras #05 ‘Maken en breken’ werden al teksten van zijn hand opgenomen. Voor ‘Gereedschap’ een stuk uit zijn Caisse à outils (Gereedschapskist) uit 2006: een kritisch panorama, een praktische ‘handleiding’ als vervolg op zijn in 2000 gepubliceerde bloemlezing van de hedendaagse Franse poëzie Pièces détachées (Onderdelen). Voor ‘Maken en breken’ een kort essayistisch fragment met de titel Verwarde noten. Dit keer brengen we graag zijn gedichten, afkomstig uit de respectievelijk in 2000 en 2015 door Flammarion uitgegeven bundels Salle des machines (Machinekamer) en Gasoil (Diesel), voor het voetlicht.

Espitallier is dichter, performer en muzikant. Drummer, wel te verstaan. En waar drumsticks bij uitstek vragen om een energieke, wellicht zelfs ‘explosieve’ hantering, lijken de gedichten van Espitallier met een zelfde geestdrift te zijn geschreven. Taal is zijn materiaal: verschillende stijlen en registers worden gecombineerd, vakjargon en lekentermen worden … lees meer →

Anne Kawala, in het hart van het hart

mei 17, 2017

Kim Andringa

Vraag Anne Kawala om zichzelf voor te stellen, en je leest het volgende:

‘Je zou kunnen zeggen dat Anne Kawala in 1980 geboren is, in Herlincourt, departement Pas-de-Calais, maar dat zegt niks. Je zou kunnen zeggen dat ze is geboren in het huis waar ze is opgegroeid (daar vertelt ze een beetje over, tussen 114 andere gedichten, in een eerste bundel, F.aire L.a F.euille (uitg. Du Clou dans le Fer, 2008)), dat ze niet is ingeënt, dat ze 10 jaar lang weilanden heeft gezien. Dat zou al meer verklaren: ze is geen Parisienne maar je zult haar nooit zonder hoge hakken zien. Je moet weten dat ze daarop rent omdat ze vaak te laat komt. Maar dat doet ze niet als ze voorleest (dan is ze niet te laat en rent ze niet): haar armen wapperen in een soort vreemde choreografie, staand achter een lessenaar leest ze een … lees meer →

Ivar Ch’vavar: Blik op de werkelijkheid

maart 31, 2017

Kim Andringa

Ivar Ch’vavar (1951) is de spin in een web van 111 heteroniemen. Een spin met zes poten: ch’vavar betekent ‘de krab’ in het Picardische dialect. Een spin die ook zelf een heteroniem is van een naamgever wiens bestaansrecht gereduceerd is tot de ambtelijke molens. Als een ondergronds eenmansdichterscollectief schrijft Ch’vavar in het Frans en het Picardisch, vertaalt hij Franse- en wereldliteratuur (Emily Dickinson, Shakespeare, het Mattheüsevangelie…) in zijn dialect en geeft hij literaire tijdschriften uit die hij met zijn heteroniemen en verwante geesten (zoals Lucien Suel) volschrijft.

Een van zijn belangrijkste publicaties is de bloemlezing Cadavre grand m’a raconté : la poésie des fous et des crétins dans le nord et la Picardie, een kleurrijke, wemelende verzameling literaire ‘art brut’ die met tradities en conventies aan de haal gaat, verwachtingspatronen overboord gooit, en ondanks de vaak tragische biografische notities van de erin opgenomen ‘gekken en idioten’ een enorme dosis humor … lees meer →

Simon

maart 16, 2017

Arnaud Dudek

Zwaar familieverhaal met lichte pen: Arnaud Dudeks tweede tragikomedie Les Fuyants

maart 16, 2017

Karin Benner

Zijn voornaam heeft hij te danken aan de film Les Arnaud met Bourvil en Adamo. Verwondering is zijn drijfveer en hij houdt van verrassingen. De Amerikaanse schrijver Raymond Carver is een voorbeeld voor hem.

Het zijn feiten die Arnaud Dudek (Nancy, 1979) ons op speelse wijze meedeelt in een zelfportret op de laatste bladzijden van zijn debuutroman Rester sage (2012) en in de ‘vervolgregels’ daarop aan het einde van zijn tweede en derde roman Les fuyants (2013) en Une plage au pôle nord (2014). In die ludieke stukjes tekst over hemzelf lezen we ook dat hij niets liever doet dan verhalen vertellen over mensen die niet bestaan, hun portret perfectioneren, zorg dragen voor de coherentie tussen hun woorden en hun gedrag, de gevolgen inschatten van hun keuzes en ontmoetingen, iets tragisch of grappigs, zwaars of gevoeligs laten gebeuren in hun levens en dat hij zich daarbij soms laat verrassen door … lees meer →

Over ‘Vijanden’ van Lorrie Moore

december 15, 2016

Lukas Skowroneck

Lorrie Moore (1957) is een Amerikaans auteur, vooral bekend om haar korte verhalen. Ze debuteerde in 1985 met de verhalenbundel Self Help, waarop nog twee bundels, drie romans en een kinderboek volgden. In 1998 ontving ze de O. Henry Award voor het korte verhaal ‘People Like That Are the Only People Here’ en ze kreeg in 2004 voor haar gehele oeuvre de Rea Award for the Short Story. Haar nieuwste verhalenbundel Bark: Stories (2014) stond op de shortlist voor de Frank O’Connor International Short Story Award.

In haar vroege werk maakt Moore veelvuldig en verrassend effectief gebruik van de tweede persoon enkelvoud als vertellersperspectief – de hoofdpersoon is ‘jij’. Zulke taalexperimenten zijn karakteristiek voor haar werk, dat bol staat van de dubbelzinnigheid, complexe zinnen en woordgrappen. Toch blijft haar proza licht en helder, en ondanks de taalspelletjes wordt de samenhang van de tekstwereld niet verstoord. Integendeel: de taalspelletjes zijn onlosmakelijk … lees meer →

Vijanden

december 15, 2016

Lorrie Moore

het boek van de hutten

december 8, 2016

Jean-Marie Gleize

De geschiedenis van het stof

 “een totale lichtklem”

 

Hier om te ontwerpen (verbinden) wat deel uitmaakt (van opbouw) van die beweging of van ontbinding in

(de fragmenten zelf ontbonden in)

Men zal het met me eens zijn dat die beweging onwaarneembaar is

 

Er is dus een ervaring (geformuleerd als “de omkering van de beelden”) maar die veronderstelt het afstellen (geslaagd, gevoelig, opgevat als sprongsgewijze verandering met de stroom mee, afname en toename, houvasten en verrassingen, flarden), langzaam (reële tijd, nog te preciseren), van een apparaat dat wel en niet hetzelfde is als mijn eigen lichaam (mijn lichaam)

(dat die bewegingen schijnbaar onbeweeglijk zijn)

Daarna lijkt zich iets op te bouwen en uiteen te vallen in de tijd een ding onzichtbaar

onzichtbaar is het voorwerp van die ervaring

plat op de buik gelegen op de brug of op een laken de druk handhavend                                                         in afwachting van wat

… lees meer →

Jean-Marie Gleize: een andere poëzie uitvinden

december 8, 2016

Bart Vonck

Jean-Marie Gleize (Parijs, 1949) ziet zijn poëtische methode als een voortzetting van de historische avant-gardes van de jaren 1960-1970. Sinds 1987 wijdt hij zich aan een project dat de ‘versimpeling’ van de poëzie op het oog heeft. Hij onderzoekt nieuwe analytische concepten zoals de ‘naaktheid’ en de ‘letterlijkheid’ van het gedicht. Gleize wil een ‘realistische’ poëzie schrijven maar beseft meteen dat een zuiver objectief resultaat onmogelijk is. In zijn methode is er plaats voor fragmentair schrijven (‘sporen’), voor verschillende mechanismen (‘dispositifs’) waarin aantekeningen een plaats krijgen, evenals heterogene teksten, intertekstualiteit (citaten) en verwijzingen naar foto (vooral polaroid) en film (en video).

In 1990 ontwerpt Gleize het eerste deel (Léman) van een tot op heden onvoltooide reeks boeken. Typisch is dat die ‘bundels’ verschijnen bij uitgeverij Seuil in de reeks Fiction & Cie. Krijgen ze daardoor een statuut dat ze onderscheidt van wat men gewoonlijk als ‘poëzie’ herkent? De ondertitel van … lees meer →

Word ook…

december 1, 2016

Jérôme Mauche

Jérôme Mauche (1965), uit wiens Esaü à la chasse eerder fragmenten in Tortuca 35 verschenen onder de titel ‘Esau op jacht’, is een productief dichter, kunstcriticus en docent aan de kunstacademie van Lyon. Daarnaast organiseert hij al jaren regelmatig poëzie-avonden en is hij redacteur van de hedendaagse poëziecollectie van uitgeverij Les Petits Matins, wat hem tot een geschikte gids leek te maken voor wie Terras #11 Onze zou openslaan om ietwat aarzelend ons Franse dichtersdossier te gaan verkennen. Maar vraag een nogal hermetische Franse dichter om een stuk waarin hij toelicht hoe de Franse poëzie vandaag de dag in elkaar steekt, en je krijgt een beschouwing in nogal hermetisch proza. Verwacht dus hieronder geen college literatuurgeschiedenis, al bevat het stuk van Jérôme Mauche genoeg concrete elementen waaruit de aandachtige lezer heel wat kan opmaken omtrent de positie van de hedendaagse poëzie in Frankrijk. Het is in de eerste plaats … lees meer →

Biografie van idylles

november 16, 2016

Sandra Moussempès

II Lichtlichaam: ‘happy ending’

Opdat hij zijn ogen vol kan laten lopen met een spiegel-heden

er zit een vrouw met een pagekopje in de spiegel, de vrouw is volkomen donker, een duistere schim, die vanaf haar bevoorrechte positie het komen en gaan gadeslaat van de andere personages, zij die weerspiegeld worden in het gebroken glas, zij die een lichtend en zichtbaar lichaam hebben, zou je daarom moeten vergeten dat de ruimte is opgegaan in de bulk aan informatie (en die avond heeft ze meerdere telefoontjes ontvangen die daarop wezen), die schitteringen vormen dus de grondslag van een zelfverloochening, in het gezicht ligt de ‘zin’ besloten; rechts van de spiegel een stuk hand dat een vel vasthoudt, dat gezicht, die kwijnende zwarte ogen en dat vel papier vormen een zuiver cinematografisch geheel

…

toch, in de droom-werkelijkheid

de mensen gaan voorbij, de tijd gaat voorbij, de gesprekken en de onderwerpen van … lees meer →

De muzikaliteit van Léon-Gontran Damas’ Black-Label

oktober 13, 2016

Vadim Dijkshoorn

Ergens in de krochten van mijn geheugen weerklonk zijn naam: Léon-Gontran Damas. Ik hoorde voor het eerst van hem in zijn geboorteland, Frans-Guyana, vroeger een Franse kolonie, tegenwoordig ingelijfd als overzeese gemeente. Een schooljaar lang gaf ik daar les op een schooltje in het half door de jungle overwoekerde dorpje Apatou. In dit best bewaarde stukje Afrika buiten Afrika wonen afstammelingen van slaven die stroomopwaarts over de Marowijnerivier vluchtten, weg van de plantages. De directeur van het collège, een bijzonder belezen man, kwam oorspronkelijk uit de Elzas. Waar het voor hem op school verboden was zijn moedertaal te praten, maakte hij het voor zijn leerlingen mogelijk onderwijs in Creoolse talen te genieten. Regelmatig vertelde hij in geuren en kleuren over de geschiedenis en cultuur van de Franse overzeese gebieden. Namen van intellectuele en literaire grootheden afkomstig uit deze gebieden passeerden de revue. Zo introduceerde hij bij mij René Maran, de … lees meer →