Blog

We are poems – Walk on the mild side VI – Bazel & Zürich

juli 11, 2025

Ton Naaijkens

Lichtelijk teleurgesteld was ik na aanvankelijk verrukt te zijn geweest over de boodschap die die ene morgen tot mij kwam (alleen tot mij, verzon ik, helaas zonder de nodige dosis zelfspot), en wel vanaf het dak van het mooiste museum ter wereld. Daar stond-ie: een regenboog van de woorden WE ARE POEMS. Als dat geen geruststelling is in deze wanstaltige tijden, dacht ik. Naïef natuurlijk, maar toch. Het bleek te gaan om een kunstwerk van Ugo Rondinone, in 2011 aangekocht door dit prachtinstituut, de Fondation Beyeler. Ik mijmerde nog even door tot bleek dat het er niet al jaren stond, maar nu was aangebracht ter gelegenheid van het Eurovisiesongfestival.

WE ARE POEMS. Foto: Caroline Meijer

Ik was dezelfde morgen, toen ik de gordijnen opentrok, al bezig de wereld te duiden alsof zij er voor mij was. Ik keek uit op een weelderige bomentuin: een Japanse esdoorn, een pruikenboom, … lees meer →

München & de King of May – Walk on the Mild Side V

april 30, 2025

Ton Naaijkens

Staande op een eindeloze roltrap richting stationshal, behept ook met de afwijking die trappen zo hard mogelijk op te willen rennen, drong het eens te meer tot me door wat mijn Walks on the Mild Side inhielden: wachten, nadenken en berusten in de situatie. Met volle aandacht voor het moment, dat wel. Ik ben op weg in München om er een prominente poëziebibliotheek te bezoeken: het Lyrik Kabinett in de Amalienstraße. De komende uren wil ik onbereikbaar zijn, tenminste als ik erin slaag mijn iPhone in mijn zak te houden: een summum aan stilte, ruimte en rust. Nu zijn er nog mensen om me heen die anders in het leven blijken te staan. Ze praten! (‘Wat zit er eigenlijk in salami ventricina? Anijs? Vertraging? Keine Entschuldigungen bitte. Scholz is een nono. Venkelzaad? Lijkt me niet lekker. Servus. Zou er sneeuw liggen?’) Het is de taal die ons insneeuwt.

…

Eenmaal … lees meer →

Oorlog in Oog in Al – Walk on the mild side III

september 1, 2024

Ton Naaijkens

Je hoeft helemaal niet op pad te gaan om te kunnen vertalen. Het kan vanuit je luie stoel. Je moet wel zorgen dat je van alles bij de hand hebt, maar tegenwoordig is de hele wereld met één enkele druk op de knop binnen te halen. Ook op koude dagen, als je hoofd nergens naar staat en er omineus nieuws binnenkomt uit een van de actuele oorlogsfronten. Het begrip luie stoel is ofwel een belediging voor de Zeitgeist of een ontkenning van de inspanningen die je je getroost als je vertaalt. Gedichten bewegen al alle kanten uit, en vertalingen zijn ook nog eens een graadje organischer en levendiger dan originelen – vertalingen kunnen veranderen waar je bij staat, ze geven steeds een andere dimensie aan de oorspronkelijke tekst. Je ziet het er natuurlijk vooral aan af als er verschillende Bovary’s of Borgessen gepubliceerd zijn, maar het zit ’m ook in … lees meer →

Berlin Babylon – Walk on the mild side II (Berlijn)

maart 12, 2024

Ton Naaijkens

Het klinkt grensoverschrijdend en omineus: ‘Hold on tight during the ride’. Geen tsunami of turbulentie. We toeren gewoon per tram door een internationale stad en worden veeltalig te woord gestaan in winkels en restaurants. Vreemde talen hebben de overhand, Frans, iets Slavisch, Nederlands. Niettegenstaande dit zwemmen we in een vloedzee van Duits, volgen we zogeheten S- en U-Bahnlinien en rijden we door en onder een stad waar op elke hoek geschiedenis volop present is. Het is in Nederland net zwarte woensdag geweest: geen aswoensdag, maar een verkiezingsdag met een uitkomst die uitermate deprimeert. Hoe zou zoiets moeten in een stad als deze die zo veel culturen, identiteiten en talen telt – die zo succesvol dingt naar de kwalificatie Babylonisch te zijn?

 

Ik struin wat boekhandels af op zoek naar de nieuwste dichtbundels – een mooie van Don Mee Choi, een Koreaans-Amerikaanse dichteres, vertaald door Uljana Wolf.[1] Van … lees meer →

Nur du allein – Walk on the mild side I (Wenen)

december 8, 2023

Ton Naaijkens

Ik loop opgewekt door een van de eeuwige steden en beland in de Blutgasse, de naam doet het ergste vrezen maar de herkomst ervan is nooit achterhaald. Soms heet het straatje gewoon Milchgasse, of Domgasse, want in de buurt van de Stephansdom. Dit is Wenen, ik kon eindelijk de tentoonstelling rond Ingeborg Bachmann bezoeken, de voorlaatste expositiedag, en wist de allerlaatste catalogus op de kop te tikken. Ik wandel rustig en alleen, een zoektocht is het nog niet maar moet dat worden. Het is zaterdag en het blijkt te laat om de boekhandel te bezoeken die zich op een goede poëziecollectie voorstaat – had ik maar niet te voet moeten gaan.

Dit is de eerste etappe van een project dat ik vol goede moed gestart ben – werktitel: Walk on the mild side. Zo’n zeven acht jaar geleden deed de sinoloog en vertaler Maghiel van Crevel veldonderzoek in China. ‘Walk … lees meer →

‘Anton Valens is doodgekomen.’ Herinneringen aan een schrijver en schilder

november 14, 2021

Erik Lindner

‘Ik ben de buurman’, zei hij terwijl hij een hand omhoog hield. Precies die foto op de kaft van Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp van Heere Heeresma, maar dan zonder de grote koffer. Een ander gezicht, met dezelfde angstig-verbaasde blik en ook dezelfde blazer op een overhemd gedragen. Hij had aangeklopt. Anton Valens was op de derde verdieping van het Witsenhuis komen wonen, die met de grote kamer aan de voorkant en de ramen die uitkijken op de toppen van de bomen. Anton nam er zijn intrek tijdens het late voorjaar van 2005. Hij schilderde veel in die kamer, zijn doeken stonden overal tegen tafels en banken en stoelen en de muur aan. Zo werkte hij, wakker worden en dan schilderen en nadenken – en als hij wakker genoeg was, stoppen met schilderen en beginnen met schrijven. Liefst iedere dag, voor zover dat kon.

In het Witsenhuis, die vier … lees meer →

Zonder gastheer

juni 30, 2020

Maria Vlaar

Gastheer, gastvrouw, dat maakt me niet uit. Anders dan de mens heb ik geen voorkeur en geen moreel besef. In mijn ogen bestaan goed en kwaad niet, alleen cellen. Haha, je hebt geen ogen – ik hoor u schamper lachen. Maar het laat mij koud of u lacht of bang bent. Als ik leef en mij voldoende vermeerder, als mijn gastheer mij voedt en niet vernietigt, dan zal híj uiteindelijk sterven en ík leven. Het is niet zo dat ik u niet wil leren kennen uit angst alsnog in gewetensnood te komen, maakt u zich daarover geen illusies. Nee, ik heb simpelweg geen interesse. Het vinden van een bodem om mijzelf te vermenigvuldigen is het enige dat mij drijft. Zonder gastheer leef ik niet lang.

 

Als Thomas het gesprek met zijn buurvrouw afrondt en de telefoon neerlegt op het tafeltje naast zijn luie stoel, tussen de koffiekringen … lees meer →

De dageraad: het begin

juli 1, 2019

Andrei Crăciun

Iedereen heeft het recht, en dit is een goddelijk recht, wat ook niet anders kan, op een laatste zin, het hoeft niet per se een lange zin te zijn, hij hoeft ook niet te lijken op een afscheidsboodschap, maar het is wel van belang dat hij waar is, zo veel waarheid als er tenminste in een zin past, ook al is het dan de laatste, want de waarheid heeft de neiging om grillig te zijn, wat niet wil zeggen dat ze niet bestaat, ze bestaat wel degelijk, en moet ook gezegd worden, al kan ze niet gezegd worden in een verhaal, want een verhaal heeft zijn eigen waarheid, die niet hetzelfde is als de ware waarheid, zonder daarom echter minder te zijn, en die zin is mijn recht op een verhaal, en daar zal ik dan ook gebruik van maken tot aan het einde, tot en met de punt, ik … lees meer →

Lucebert

maart 5, 2018

Han van der Vegt

Mosaic

maart 24, 2017

Rosan Hollak

Waar is Oscar (5)

december 9, 2016

Kim Andringa

Ik heb Oscar nooit gezien of zelfs maar gesproken. Toch was zijn, naar het schijnt ongewone, verschijning het kloppend hart van onze redactieburelen. Niet hij, maar ik was het fantoom, als redacteur-op-afstand.

Terugkijkend heb ik het gevoel dat ik me soms misschien wat al te veel op hem verlaten heb. Niet dat hij dat vertrouwen niet waard was, integendeel, Oscar had zijns gelijke niet om kleine oneffenheden met enkele woorden uit de weg te ruimen, kopijstromen in goede banen te leiden en zo nodig tot diep in de nacht oude Rasters te scannen, er daarbij grote zorg voor dragend dat hij die geen haartje krenkte. Want hij hield van papier, Oscar, zo vertrouwde hij me eens toe. Papier als tweede huid, als tweede huis ook, als toevluchtsoord en subtiel schild tussen hemzelf en de buitenwereld. Daarbij vergeleken was het computerscherm waar hij zo vele uren voor doorbracht een Berlijnse muur, … lees meer →

Waar is Oscar (4)

december 2, 2016

De redactie

2 december 2016

Er is iemand die voldoet aan Oscar Lieflands profiel gesignaleerd aan de grens tussen Roemenië en Oekraïne, niet ver van de Zwarte Zee, zo hebben wij kunnen achterhalen dankzij inspanningen van onze lezers. Wij hebben echter geen toestemming om de politie in te schakelen omdat wij geen officiële relatie met Oscar hebben. Hij werkte voor Terras als vrijwilliger zonder contract. De enige die contact mag opnemen met de politie, opdat zij tot actie overgaat, is zijn directe familie.

Onderzoek naar Oscars genealogie bracht ons naar een hoeve die Liefland genoemd wordt op een heuvel omringd door landerijen, gelegen tussen Culemborg en Beesd. In de hoeve huisvest sinds lange tijd een spiritistische gemeenschap. Wij sluiten niet uit dat Oscar zich hiervan heeft losgemaakt door voor Terras te gaan werken. Als bekend wordt de literatuur net als andere cultuurvormen niet alleen bedreigd door het toenemend populisme, ook zijn er … lees meer →

Waar is Oscar (3)?

november 18, 2016

De redactie

25 november 2016

Bestaat er een foto van Oscar? Zo vroeg een van onze lezers na het bericht van vorige week. Helaas, ook daar zijn we nalatig in geweest. We kunnen niet meer geven dan het signalement in ons eerste bericht dat hieronder is toegevoegd en waarvan we de kernwoorden nogmaals overtypen: gebatikt overhemd, lichtgrijze regenjas, zwarte ooglijntjes, geëpileerde wimpers en wenkbrauwen, hagelwitte gymschoenen.

Oscar is een constante. Hij is een derivaat van onze intenties. We hebben het woord derivaat in het woordenboek opgezocht en voelen ons nog steeds niet beter. Oscar is kwijt, zoveel is zeker.

We kregen nieuws dat Oscar op 8 november niet in alle vroegte het huis van Sanneke van H. in Rotterdam zou hebben verlaten zoals wij eerder vermelden, maar die dag opgekruld tussen boeken en tassen onder de tafel zou liggen. Het bericht wordt nog steeds onderzocht. Het kan een zinsbegoocheling zijn.

De vraag … lees meer →

Portaal

september 27, 2016

Mischa Andriessen

Vrouw

september 14, 2016

Wim Noordhoek

1.

Nog in halfslaap beginnen haar overwegingen. Resten van de vorige dag omvattend, maar ook wat bleef van het weerbericht. Zij hoort tot de soort vrouwen die menen dat zij het weer beïnvloeden door hoe zij zich kleden. Gaan ze licht gekleed, dan breekt de zon vroeg of laat wel door. Speelt een licht getinte rok om haar benen dan past het licht zich aan. Maar dit alles nog in halfbewustzijn. Misschien dat een gordijnkier beginnend daglicht doorlaat dat hoop geeft. Ze begint nu de kleren om haar lijf te voelen. De schoenen aan haar voeten. Vorm en kleur dansen voor haar nog gesloten ogen. Niets zaliger dan voorbereidingen in de geest. De voorstellingen hoe haar verschijning zal uitwerken op de omgeving, op stra­at, bij binnenkomst in een café. Zo bereidt zij zich voor op haar verschijning in het openbaar. Zoals elke dag. Ik ken haar. Weet hoe ze zal … lees meer →

Ode aan de vertaler (Nawoord)

mei 31, 2016

Erik Lindner

Gerrit Krol schreef dat de dichter aan de frontlinie in het struikgewas zou zitten en daar terwijl de kogels om zijn oren fluiten gecodeerde berichten naar het thuisfront doorseint. Het beeld heeft me altijd bijzonder aangesproken. Terwijl je zo secuur mogelijk noteert, speelt zich vlak voor je op het slagveld de voorstelling af die je nauwlettend in de gaten houdt. Toch beging Krol een grote vergissing. Hij had het over de dichter, maar hij bedoelde de vertaler.

De vertaler is in eerste instantie lezer. Mogelijk is de vertaler een van de weinige echte lezers die een tekst tot in de details wil doorgronden. De vertaler werkt minstens even lang aan de vertaling als wij aan onze teksten en gedichten, alleen zeggen wij op een gegeven moment basta, het ding is af. Een wreed genoegen dat de vertaler zelden mag smaken, die ziet altijd meer oplossingen, verbeteringen, verfijningen. Een vertaler is … lees meer →

(slapend gedicht) voorpublicatie

februari 1, 2016

Arnoud van Adrichem en Jan Lauwereyns

Lauwereyns? Van Adrichem? In de verdwijning ligt de verschijning besloten. Geen alchemie, vergiftiging of andere tovenarij, maar de lyrische plasticiteit en rijke vertakkingen van driftig corresponderende neuronen. Alles begint met het stellen van vragen, met twijfelzucht: ‘Wat blijft in een open bloem / en gaat ons zoogdierverstand / te boven?’ In de hoogste (of laagste) registers van deze samenzang echoot iets wat op een antwoord lijkt. ‘Lokt het je, dan begrijp je het.’

Het riool verschijnt eind februari bij uitgeverij IJzer.    

(slapend gedicht)

Wat blijft in een open bloem en gaat ons zoogdierverstand te boven?

Geheimzinniger, evenwichtiger dan slaap,

de stille verwikkeling van wat zich kwijtspeelt.

Het wereldse, het waanzinnige, het droge grimlachen. Een soort ijle lucht misschien?

Soms geeft het een schorre stem, oude geluiden die nieuwe rozen bereiken.

Wegstervend? Verwelkend.

Iedereen en niemand heeft alle wolken gezien

zonder een rode afwezigheid waar te … lees meer →

Lalala

januari 26, 2015

Melle Hammer

De karper van Pigault-Lebrun

maart 15, 2014

Charles Pigault-Lebrun, Kim Andringa

Soms kom je al muizend door Google iets tegen waar je rechterwijsvinger van in de lucht blijft hangen; je oog blijft aan iets haken, je zoekterm, maar nou niet bepaald in de context waar je hem in verwachtte, je trekt één wenkbrauw op, of twee… en leest verder. Dat overkwam me onlangs met een boek van de 19e-eeuwse Franse schrijver Charles Pigault-Lebrun. Vraag me niet waar ik naar op zoek was, dat ben ik al lang weer vergeten. Maar het hieronder volgende fragment zal nog wel een tijdje door mijn hoofd spoken. Ondanks de nodige jaren studie van de Franse literatuur had ik nog nooit van Pigault-Lebrun gehoord te hebben. Hij blijkt wat men noemt een veelbewogen leven achter de rug te hebben, dat hem zelfs in Nederland deed belanden. Voor wie geen zin heeft om Wikipedia erop na te slaan, of de ongetwijfeld nog veel boeiender biografie die Stéphane … lees meer →

Het publiek

februari 22, 2014

Meinbert Gozewijn van Soest

I.M. Jacq Vogelaar

december 14, 2013

Erik Lindner

Hedenochtend bereikte de redactie van Terras het droeve nieuws dat Jacq Vogelaar is overleden. Hij is 69 jaar geworden. Jacq was voor velen van ons vriend, dierbaar collega en inspirator. Op Terras en natuurlijk het Raster-archief zullen we aandacht aan zijn werk blijven besteden. We verloren in hem een voorganger, een onvermoeibaar pleitbezorger voor internationale literatuur, essayist, criticus, schrijver, dichter.

Op De Revisor staat een In Memoriam voor Jacq Vogelaar.

Uit zijn laatste dichtbundel Inktvraat een gedicht dat eerder verscheen in Klaaglied om Ka en in het Camus-nummer van Raster:

I

De vooroude stenen van Caillois vragen om a en o en halen verhalen van ver de stenen die de Asse te lezen geeft spreken niet eens voor zich een grijze stroom van nullen en enen

Gevraagd naar de naam wordt het a gekaatst zonder weerga sta en ga en zeg mij na: hier is … lees meer →

Het naar bed gaan

oktober 12, 2013

Kim Andringa

We bladeren nog even voort in de Handleiding tot de conversatie Hollandsch-Fransch (Garnier, 1864). Auteur Antoni Dufriche-Desgenettes (1804–1878), door Wikipedia bondig omschreven als “merchant, ethnographer, poet, and linguist” (hij introduceerde de term foneem), kwam in die eerste hoedanigheid ook in Nederland terecht. In de inleiding bij zijn postuum verschenen verzen (Poésies diverses, A.Parent, 1879) schrijft zijn vriend A. Cachin (mijn vertaling, K.A.): “… hij reisde verscheidene jaren door Holland, en dit land, waarvan hij het karakter en de zeden waardeerde, werd als een tweede vaderland voor hem; hij knoopte er niet alleen aangename betrekkingen aan, maar ook solide vriendschappen die nog steeds voortduren, en hij schrijft dan ook ergens:

Ma patrie est aux lieux où sont les gens que j’aime, La Hollande, à ce compte, est aussi mon pays “

De poëtische ontboezemingen van Dufriche-Desgenettes hebben geen onvergetelijke verzen opgeleverd. Zijn literaire ambities spreken ook uit de … lees meer →

De twijfel, de verrassing, de bewondering

oktober 5, 2013

Kim Andringa

Een meesterstukje was het niet, de Handleiding tot de conversatie Hollandsch-Fransch die uitgeverij Garnier (kennelijk in 1864 voor het eerst) « ten gebruike van reizigers en studerenden » uitgaf. Wel wonderbare en kostelijke lectuur, anderhalve eeuw later. Volgende week meer, ook over auteur Antoni Dufriche-Desgenettes.

De twijfel, de verrassing, de bewondering.

Wat! inderdaad? Wel zoo! waarachtig? Kan het mogelijk zijn? Gij verwondert mij. Ziedaar wat mij verrast.

Ik twijfel dat dit waar is. Het kost mij groote moeite het te gelooven. Zijt gij er wel zeker van? Dat kan niet zijn. Is het mogelijk? Dat is niet zeer waarschijnlijk. Dat zou mij verrassen. Het is ongeloofelijk. Wie zoude het gedacht hebben? Gij ziet hoe zeer het mij verrast. Dat had ik nooit gedacht.

Het is ongehoord. Ik kan van mijne verbazing nog niet tot mij zelven komen. Het is wonderbaar. Het is waarlijk prachtig. Inderdaad, het is kostelijk. Het kan niet bekoorlijker … lees meer →

Hoe de verbeelding werkt. Over Spijtig spijtig spijtig van Wim Helsen

januari 30, 2013

Laurens Ham

Tijdens Spijtig spijtig spijtig, de nieuwe voorstelling van Wim Helsen, is het podium nagenoeg leeg. Er staan wat tl-lampen opgesteld die een ongezellig licht verspreiden en er is een krukje. Meer niet. Aan het begin van de voorstelling plakt Helsen met wit tape een ruimte af op de vloer. Die gemarkeerde ruimte verbeeldt de ruimte die we de anderhalf uur van de voorstelling nauwelijks meer zullen verlaten: een cafétoilet in Mortsel.

In de eerste minuten van de voorstelling begint Helsen met het vertellen van een anekdote, die de rest van de voorstelling zal blijven domineren. Hij staat in dat cafétoilet in Mortsel, achter twee plassende mannen, en er komt een andere man binnen. Die sluit achter hem aan en vraagt Helsen of hij ook in de rij staat. Vanaf dat moment is er iets belangrijks veranderd, zo denkt Helsen: met het uitspreken van die woorden is er een rij in … lees meer →

Terras ontvangt 25.000 euro subsidie

januari 24, 2013

Laurens Ham

Donderdag 24 januari werd bekendgemaakt dat Terras 25.000 euro ontvangt van het Nederlands Letterenfonds en het Prins Benhard Cultuurfonds. De andere drie tijdschriften die ondersteund worden zijn Hollands Maandblad, Liter en Das Magazin.

Op de site van het Letterenfonds is een persbericht te lezen, waarin over Terras onder meer wordt gezegd: ‘Het blad onderscheidt zich van andere tijdschriften door aandacht te schenken aan nieuwe stemmen in de buitenlandse literatuur en de literatuur vloeiend te verbinden met andere kunstdisciplines. Het is een plek waar jonge vertalers aan de slag kunnen. Terras plaatst de contemporaine literatuur, ook de Nederlandse, in een multimediale en multidisciplinaire omgeving.’

Bekijk hieronder een gloednieuw filmpje van en over Terras:   http://vimeo.com/58007797

lees meer →

Horror vacui – over Edward Hopper

december 31, 2012

Kim Andringa

Een paar maanden terug ontdekte ik in Raster een stuk van Bernlef over Edward Hopper. Inmiddels is het gedigitaliseerd en kunt u het hier lezen. Bernlef analyseert het gevoel van ontroering dat de afwezigheid en ook de afwijzendheid van Hoppers doeken bij hem teweegbrengen. Ik schrijf afwezigheid, maart eigenlijk gaat het in de woorden van Bernlef om aanwezigheid : de afwezige, dat is hij zelf. In de observatie van het schilderij wordt hij even van zichzelf bevrijd. Een gevoel dat ik herken als wat mij soms bekruipt op een vreemde plek, een uitgestorven stad, een lege straat, waar je je als geabsorbeerd voelt door je omgeving.

Edward Hopper Morning Sun 1952Huile sur toile, 71,4 x 101,9 cmOhio, Columbus Museum of ArtHowald Fund Purchase 1954.031© Columbus Museum of Art, Ohio

Op dus naar het Hopperretrospectief in het Grand Palais in Parijs (nog tot eind januari te zien). … lees meer →

Arno Camenisch en Reina Dokter vallen in de prijzen

december 7, 2012

redactie

De Zwitserse schrijver Arno Camenisch won deze week de Eidgenössischen Literaturpreis 2012 met Ustrinkata, het laatste deel van de trilogie Sez Ner. In Sez Ner voert Camenisch in korte, scherpe en levendige scènes het dorpsleven op in bergen van het Zwitserse Graubünden. Het is een wereld van hard en soms gevaarlijk werk, eenzaamheid en alcoholisme door Camenisch gevangen in hilarisch, tragisch maar bovenal teder proza.

In Ustrinkata komen de personages uit Sez Ner en Hinter dem Bahnhof terug. Nog één keer zitten ze rond de stamtafel, Tante, Silvia, Luis, Otto, Giachen en al die anderen die nog leven of allang dood zijn. Aan alles komt een einde, maar zo lang er iemand blijft vertellen wordt het laatste glas nog niet leeggedronken.

Terras publiceerde de eerste vijftien pagina’s van het eerste deel Sez Ner in #02 Ruïne/Omhoog (vertaling Ton Naaijkens) en nodigde Camenisch uit om uit zijn werk te komen voorlezen. … lees meer →

Hans Teeuwen en de ontmaskering van het Nederlands cabaret

oktober 25, 2012

Laurens Ham

Na Gerard Bouwmeesters reactie op Reynaert en Suske & Wiske stelt Terras graag de gelederen open voor korte essays over maskerende en ontmaskerende verschijnselen. Uw ideeën zijn van harte welkom op redactie [at] tijdschriftterras.nl. Ivo Nieuwenhuis, promovendus aan de Universiteit van Amsterdam, baant de weg met een stuk over de ontmaskerende betekenis van Hans Teeuwens cabaret.     Hoe klinkt de echte Hans Teeuwen? Die vraag is moeilijker te beantwoorden dan het lijkt, aangezien deze populaire Nederlandse komiek zowel op het podium als in andere publieke optredens steeds wisselende maskers en stemmen opzet. Nu eens speelt hij de onhandige schlemiel, dan weer de nietsontziende sadist. De rol van serieuze commentator combineert hij moeiteloos met die van speelse provocateur. Geen van die maskers en stemmen domineert echt, waardoor de vraag waar Teeuwen nu feitelijk voor staat en wat hij vindt, als cabaretier en als publieke persoonlijkheid, meestal in het … lees meer →

Reynaert (reactie)

oktober 15, 2012

Laurens Ham

Gerard Bouwmeester, promovendus Middelnederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht, schreef een reactie op deze blogtekst. Hieronder volgt de reactie integraal.     Goedheid, slechtheid en ontmaskering: er waren voor Laurens Ham slechtere weken dan de vorige denkbaar om deze thema’s op Terras te bespreken dan de week die begon met de commissie-Samson en eindigde met Huys en Holleeder. Deze thema’s hebben een illustrerende bijrol in een stuk waarin de auteur betoogt dat wie oudere literaire klassiekers actualiseert moet waken voor ‘onnodig simplificeren’. Dat is volgens Ham wel gebeurd in Paul Geerts’ bewerking van Van den vos Reynaerde (VDVR), het Suske & Wiske-album De Rebelse Reinaert (DRR). Zonder iets af te willen doen aan het punt dat Ham maakt, zou ik wel graag drie kanttekeningen plaatsen bij zijn opmerkingen over het avontuur van de Vlaamse striphelden. Ik doe dat naar aanleiding van twee citaten uit het stuk van Ham.

… lees meer →

Reynaert (3)

oktober 10, 2012

Laurens Ham

Het is een bekende discussie onder neerlandici: hoe houden we onze klassiekers levend voor het grote publiek? Dat klassieke Nederlandstalige werken in eigen land nauwelijks nog gelezen worden, is een bekend probleem. Het heeft te maken met het Nederlandse uitgeefbeleid, maar beslist ook met het kopend publiek. Tekstseries (zoals de afgelopen twintig jaar in Nederland Delta, Griffioen, Alfa en zo nog een paar) doen het in de boekwinkel meestal matig, grote verzamelde werken (zoals die van W.F. Hermans) worden door het grote publiek vaak te duur gevonden, en het eindigt ermee dat de boeken helemaal niet meer verkrijgbaar zijn. Het is een situatie die voor Engelsen, Fransen en Duitsers absoluut onbegrijpelijk moet zijn. Wanneer zij een boekhandel binnenlopen, staan Shakespeare en Swift, Flaubert en Proust, Goethe en Mann in lange rijen klaar, vaak in speciale afdelingen met ‘classics’. Onder scholieren en studenten vinden ze nog altijd gretig aftrek. Vooral in … lees meer →

Leuk

oktober 8, 2012

Kim Andringa

james wood omslag

Reynaert (2)

september 4, 2012

Laurens Ham

‘Met Firapeel datsi ghingen / Ende maecten pays van allen dingen.’ Zo luiden de slotregels van Van den vos Reynaerde, waarin beschreven wordt hoe de toegetakelde wolf Isegrijn en beer Bruun besluiten om een zoenoffer van koning Nobel te accepteren. Door de sluwheid van Reynaert zijn ze in een kwaad daglicht komen te staan en als verraders van het koninkrijk in de boeien geslagen. Maar nadat Reynaert het hoofd van haas Cuwaert in een envelop naar Nobel heeft gestuurd en zelf de benen heeft genomen, realiseert de koning zich dat hij in een val is getrapt en dat het alleen de vos was die het op zijn koninklijke waardigheid had gemunt. Op aanraden van het luipaard Firapeel wordt de ram Belijn als zoenoffer aan Isegrijn en Bruun aangeboden, waarna de vrede in het koninkrijk is hersteld. Eind goed, al goed.

Voor de hedendaagse lezer is het moeilijk om dit slot … lees meer →

Reynaert (1)

augustus 22, 2012

Laurens Ham

‘We kunnen ook naar de nieuwe Batmanfilm gaan, The Dark Knight Rises. Schijnt wel de moeite te zijn. Heb je The Dark Knight gezien, de vorige?’

‘Nee, ik denk dat ik al een jaar of vijftien Batmanfilms niet meer bijhoud,’ zegt hij.

‘Dat is die film die vooral zo legendarisch is vanwege de vertolking van The Joker door door Heath Ledger,’ zeg ik. ‘Er is haast een mythe ontstaan rondom die rol. Ledger zou zich zo hebben ingeleefd dat zijn slaapproblemen ervan verergerden. Nog voordat de film uitkwam stierf hij aan een overdosis slaappillen.’

Het is even stil aan de andere kant van lijn. Dan zegt hij: ‘Laurens, ik weet niet of je dit al gehoord hebt, maar tijdens je vakantie is er bij de première van die nieuwe Batman een aanslag geweest in Amerika. Iemand heeft op de bioscoopbezoekers in staan schieten tijdens de film.’

Na het telefoongesprek lees … lees meer →

Typisch Nederlands

augustus 9, 2012

Kim Andringa

I.M. Diederik Grit

‘Weinig vertaalproblemen zijn zo universeel als dat van de vertaling van cultuurbepaalde termen en uitdrukkingen, ook wel aangeduid als “realia”’, schreef Diederik Grit, scandinavist en vertaler, in een artikel in vertaaltijdschrift Filter (1997)[1].

Zo universeel als het verschijnsel realis is – ik vertrouw op wat internet me als enkelvoud dicteert, gebruikt wordt het vreemd genoeg nooit, geen vertaler roept kennelijk ooit uit: ‘Verdomme, man, ik zit me nou toch met een realis in m’n maag!’ – zo on-universeel, anti-universeel zelfs, is het beestje zelf. We vragen ons met Máxima af wat de Nederlandse identiteit inhoudt? Misschien schuilt die wel in al die dingen die alleen wij bezitten en vooral: benoemen.

Diederik Grit geeft de toekomstige vertaler een lijstje met strategieën die toegepast kunnen worden om (ervan uitgaand dat je naar je moedertaal vertaalt) deze al te vreemde elementen zo soepel mogelijk in je eigen taal … lees meer →

Schets van het landschap III

augustus 1, 2012

Ruth Verraes

Als ik van buiten naar binnen ga, vragen ze of het koud is. Kom ik in het donker terug, dan vragen ze naar het weer en of er ook sterren zijn.

1. Ik denk na over het begin van de wereld en kom steeds dit nadenken tegen.

2. Als ik alles wat ik lees ook zou begrijpen, hoef ik nooit meer iets te onthouden. Als ik me over de vorm van de eerste letter van het boek verbaas, raakt het boek nooit uitgelezen. Ik haal kort adem om het spreken te hernemen, hef mijn pen op om een zin te voltooien. Nu er een pauze valt in ons gesprek, kunnen we elkaar eindelijk ontmoeten.

3. Het wier in een rivier, twijgen en takken van bomen wiegen, zweven en klapperen. Ondanks het constante stromen van water, het blazen van wind buigen noch het wier, noch de takken als versteend één kant … lees meer →